Beroepsopleiding GB

In de beroepsopleiding Geestelijk Begeleider volg je een programma van een reeks avonden hoor- en werkcolleges. Elk van deze modules wordt afgesloten d.m.v. een tentamen, een presentatie of andere vorm. Het laatste jaar wordt afgesloten met een praktijkstage en/of onderzoek en eindscriptie.

Vakgebieden beroepsopleiding GB

Onze opleidingen kennen verschillende vakgebieden. Hierin bieden we diverse modules aan. In de beroepsopleiding van Geestelijk Begeleider komen de volgende vakgebieden aan bod:

Praktijk Geestelijke Begeleiding

In deze praktische modules worden een aantal modellen aangereikt voor geestelijke begeleiding. Men leert deskundig en professioneel om gaan met het levensverhaal en de levensproblemen van mensen; daarvoor wordt een structuur en een zinzorgmodel uitgewerkt. Er wordt geoefend aan de hand van het eigen levensverhaal en materiaal ontworpen om in de eigen praktijk van geestelijke begeleiding te kunnen gebruiken. Daarnaast wordt de logotherapie van de joodse kampoverlevende Victor Frankl als zingevingsmodel aangeboden.

Visies op geestelijke begeleiding

De grote wereldreligies en religieuze stromingen hebben elk verschillende visies op leven en dood en de existentiële en zingevingsvragen die mensen bezig houden. Deze modules bieden kennis en inzicht in die verschillende benaderingen en met name de manier waarop men in de verschillende tradities de geestelijke begeleiding van mensen heeft ingericht. Ook wordt aandacht besteed aan enkele kenmerkende Nederlandse niet-religieuze visies op geestelijke hulpverlening.

Psychopathologie en verlieservaring

De student krijgt inzicht in kenmerken en diagnostiek van psychische stoornissen. Ook wordt aandacht besteed aan psychosociale aspecten van ouderdom, verlies en rouw.

Transpersoonlijke en parapsychologie

Transpersoonlijke psychologie is het onderzoeken van ervaringen van verbondenheid en verwevenheid tussen personen, tussen mens en natuur en tussen mens en kosmos. Sommige van deze verschijnselen lijken in strijd met een gevestigd wereldbeeld en worden daarom paranormaal genoemd. Onbegrepen verschijnselen kunnen tot psychische nood leiden (‘spiritual emergency’). Aan de orde komen verder de spirituele kanten van de bijna-doodervaring, de Jungiaanse psychologie, psychosynthese, humanistische psychologie en verschillende hedendaagse vormen.

Gezondheidsrecht

Over de ethisch/juridische uitgangspunten, wetten en regelingen die de relatie met de cliënt transparanter maken en tegelijk structuur en richting geven aan het hulpverleningsproces.

Organisatie van de zorg

Deze module behandelt de organisatie van de zorg in Nederland en de samenhang tussen reguliere en complementaire zorg. Ook de karakteristieken van de diverse beroepsgroepen komen aan de orde. De student wordt gevraagd hierbij te reflecteren op de eigen positie als hulpverlener en een persoonlijk beroepsprofiel te ontwikkelen.

Gespreksvoering

Goede persoonlijke gespreksvoering of counseling is een belangrijk aspect van het vak van geestelijk begeleider. Verschillende type vormen/methodes van gespreksvoering komen hier aan de orde en er wordt dieper ingegaan op een cliëntgerichte houding en een zingevingsgerichte benadering.

Rituele vormgeving

Een geestelijk begeleider is ook als ritueelbegeleider een belangrijke intermediair. Dit vergt niet alleen gespreks- maar soms ook verbeeldingstechnieken. In deze module leert de student de voorwaarden voor ritueelbegeleiding en er wordt geoefend met persoonlijke en collectieve symbool- en verhaalelementen die deel uitmaken van een ritueel. Aan de hand hiervan is men in staat een eigentijds ritueel vorm te geven of te helpen vormgeven.

Beroepsvoorbereidende vakken

Leertrajectbegeleiding

De student leert de eigen ontwikkeling te sturen om een beroepsidentiteit te ontwikkelen.

Supervisie en intervisie

Methodisch stilstaan bij de eigen praktijk draagt bij tot de ontwikkeling als professional: de student brengt de eigen praktijkervaring in en leert op basis van eigen reflectie en de feedback van anderen op het vlak van denken, voelen en handelen.

Stages

In de loop van het derde jaar begint de student met een uitgebreide praktijkstage om kennis te maken met verschillende handelingsgebieden van het werkveld en het geleerde in praktijk te brengen.

Eindscriptie en onderzoek

De eindscriptie bestaat ofwel uit een goed uitgewerkt verslag van de stage, ofwel een zelfstandige scriptie op een van de terreinen van de opleiding. De student laat zien zelfstandig een (empirisch of literatuur-) onderzoek uit te kunnen voeren en daarvan een samenhangend verslag te schrijven.

Schakelprogramma

De opleiding tot Geestelijk Begeleider is, in combinatie met de basisopleidingen Spiritualiteit & Zingeving én Verlies-, Rouw- & Stervensbegeleiding, een opleiding die is erkend door Stichting Kwaliteitsregister Geestelijk Verzorgers (SKGV). Naar deze erkenning wordt door werkgevers regelmatig gevraagd. Bij de overgang van deze basisopleidingen, of een rechtstreekse toelating op basis van een relevante bacheloropleiding, tot de opleiding tot Geestelijk Begeleider wordt bij elke student gekeken of hij of zij aan het schakelprogramma voldoet. Het doel van het schakelprogramma is te garanderen dat de student voldoende kennis heeft van enerzijds levensbeschouwelijke, religieuze en spirituele bronnen en anderzijds kennis heeft van en ervaring met het zorgsysteem waarin geestelijk begeleiders werkzaam zijn. Het schakelprogramma bestaat uit:

1. Voldoende kennis van levensbeschouwelijke, religieuze, spirituele en zingevende bronnen

Deel A: Verplichte modules die op de Academie moeten worden gevolgd. Deze module zijn een afspiegeling van de kleur van de Academie.

• Sociologie & Metafysica (onderdeel van de basisopleiding Spiritualiteit & Zingeving)
• Zingeving in Perspectief (onderdeel van de basisopleiding Spiritualiteit & Zingeving)
• Zingeving en Levensbestemming  (onderdeel van de basisopleiding Spiritualiteit & Zingeving)

Deel B: Modules die op de Academie gevolgd kunnen worden of aantoonbare elders verworven kennis.

• Westerse filosofie (onderdeel van de basisopleiding Spiritualiteit & Zingeving)
• Westerse religies (onderdeel van de basisopleiding Spiritualiteit & Zingeving)

Deel C: Brede basisopleiding.

• Basisopleiding Spiritualiteit & Zingeving OF
• Basisopleiding Verlies-, Rouw- en Stervensbegeleiding OF
• Een vierjarige afgeronde opleiding aan de voormalige Hogeschool Geesteswetenschappen Utrecht (HGU) OF
• NVAO erkende Bachelor in een relevant kennisgebied (bijvoorbeeld theologie, religiesstudies of psychosynthese).

2. Voldoende kennis van het zorgsysteem

Indien de student geen kennis, ervaring of achtergrond heeft in zorg of maatschappelijk welzijn, wordt in overleg met de student onderzocht hoe de kennis van het zorgsysteem, gezondheidsrecht, deelgebied van de psychologie, ontwikkelings- en klinische psychologie en psychopathologie verworven kan worden. Deze kennis kan aan de Academie opgedaan worden en is nu ondergebracht in een vijftal modules (Deel D). Deze modules worden de komende jaren doorontwikkeld waarbij de brug tussen de reguliere algemene basiskennis van de zorg, psychologische kennis en spirituele ervaringen wordt verstevigd. Deze modules zijn geen onderdeel van de reguliere roosters en worden buiten de huidige opleidingen om aangeboden. Het aantoonbaar verwerven van deze kennis buiten de Academie behoort ook tot de mogelijkheden.

Studiebegeleiding

Opnieuw een studie oppakken naast je baan, vrijwilligerswerk en/of je gezin vraagt om een goede inpassing in een werkweek. Vanuit de Academie voor Geesteswetenschappen krijg je daarbij ondersteuning.

Iedere basisopleiding heeft een eigen tutor, die een luisterend aanspreekpunt is voor studiegerelateerde vragen. Naast de inhoudelijke modules is er in basisopleidingen ruime aandacht voor studie- en leertrajectbegeleiding.

De tutoren, in samenwerking met andere docenten, begeleiden je in het studeren en de persoonlijke en professionele ontwikkeling die daardoor ontstaat. In de beroepsgerichte opleidingen wordt naast de inhoudelijke modules de benodigde tijd ingeruimd voor leertrajectbegeleiding, supervisie, intervisie, stage en stagebegeleiding. Een eindwerkstuk of scriptie vormt de afronding van je opleiding.

Lydia Meiling, tutor Geestelijk Begeleider

Geestelijke begeleiding is nu harder nodig dan ooit. Eenzaamheid is zowel voor jong als oud een grote nood. Door snelle veranderingen kampen veel mensen met levens- en zingevingsvraagstukken.

Wie ben ik ten diepste, waar kom ik vandaan en waar ga ik heen? Wat vraagt het leven van mij? Zeker mensen die te maken krijgen met heftige gebeurtenissen die een keerpunt in hun leven kunnen zijn: ongeneeslijke ziekte, verlies, scheiding of beperkte tijd van leven. Als geestelijk begeleider kun je bijstaan door ‘geestelijk’ te luisteren en te verbinden. Door een andere laag aan te raken of door met je nabijheid een stukje ruimte of licht te creëren.

Er zijn talloze situaties, doelgroepen of momenten te bedenken waarbij geestelijke begeleiding wenselijk of noodzakelijk is. In Nederland is het beroep Geestelijk Begeleider (in tegenstelling tot Geestelijk Verzorger) relatief jong. Dat betekent dat we pioniers zijn in ons werkveld. De erkenning door SKGV geeft ons vertrouwen dat we op De goede weg zijn, maar ook dat we nog veel kansen met elkaar kunnen oppakken. Hoe jij dit persoonlijk en beroepsmatig gaat vormgeven na je studie hangt ook af van je specifieke competenties en je authentieke persoonlijke bestemming in dit leven.

Als tutor bevraag, ondersteun en daag ik je graag uit in dit bewustzijnsproces zodat je jezelf, vanuit je eigen levenservaring en biografie, kunt ontwikkelen tot authentiek geestelijk begeleider.

Lydia Meiling

Tutor en docent Geestelijk Begeleider

Kennis & Vaardigheden

Tijdens de 2-jarige beroepsspecialisatie Geestelijke Begeleiding werk je aan de ontwikkeling van theologische, spirituele, psychologische en therapeutische deskundigheid om iemand te begeleiden in zijn of haar relatie tot levensvragen, ziekte & dood en keuze bij ingrijpende gebeurtenissen.

Tevens krijg je kennis en begrip aangereikt om modellen van Geestelijke Begeleiding toe te passen in (individuele) cliëntbegeleiding. Daarnaast schenken we aandacht aan de oriëntatie in medisch-ethische discussies, theorieën rondom dilemma’s in de gezondheidszorg en vraagstellingen rond het levenseinde.

Studieopzet en tentamens

Op de Academie volg je moduleprogramma’s van steeds vier avonden of vijf zaterdagen met hoor- en werkcolleges over één onderwerp. Daarnaast wordt de nodige thuisstudie van je gevraagd.
Thuisstudie is een belangrijk onderdeel van het leerproces en ook nodig om de tentamens, vaak een take-home tentamen, te maken.

Alle modules worden afgesloten met een tentamen, meestal in de vorm van een take-home tentamen. In de regel krijg je zes weken de tijd om een tentamen te maken. De docent krijgt zes weken de tijd om
tentamens na te kijken. Gestreefd wordt naar een nakijktijd van drie weken. Tentamens zijn tien jaar geldig. Daarnaast maak je jaarlijks een portfolio als afronding van de studie- of leertrajectbegeleiding. Een take-home tentamen is een persoonlijke verwerking van de lesstof. Tijdens dit gedeelte van het leerproces kan het behulpzaam
zijn om met een medestudent van gedachten te wisselen over de inhoud van je take-home tentamen. Deze vorm van uitwisseling en samenwerking stimuleren we omdat dit het wederzijdse leren stimuleert. Vermeld altijd bronnen waaruit je citeert of kennis aanhaalt. Plagiaat bij het tentamen, het overnemen van teksten van anderen en die als eigen werk presenteren, heeft gevolgen.

Studieklimaat

Het studieklimaat binnen deze opleiding kenmerkt zich door een respectvolle openheid en dialoog en is een afspiegeling van ons onderwijs omdat wij niet aan één religie of levensbeschouwing gebonden zijn. Ons studieklimaat wordt eerder gekenmerkt door een onderzoekende houding dan het vinden van onvoorwaardelijke antwoorden op de grote vragen van het leven. Tijdens het onderwijs leer je niet alleen van de docent maar ook van je medestudenten. Door met een open hart van en met elkaar te leren, ontstaan er hechte klassen met studenten die elkaar ondersteunen en verrijken tijdens de studie. Veel studenten ervaren de verbinding onderling als thuiskomen bij gelijkgestemden.

Leerdoelen & eindtermen

Afgestudeerden aan de basisopleiding (2 jaar) gevolgd door de beroepsgerichte opleiding Geestelijk Begeleider (2 jaar) beschikken over de volgende deskundigheden en vaardigheden:

• Zelfstandig en onbevangen vanuit een breed kennisperspectief kunnen nadenken over zingevingsvragen, spiritualiteit en transcendentie; in staat tot reflecteren op eigen gedrag, denken en gevoelens;
• Zelfstandig en geïnspireerd de weg kunnen vinden in sociaal wetenschappelijke, (para)psychologische en natuurwetenschappelijke paradigma’s met betrekking tot zingevingsvragen;
• Onbevooroordeeld maar ook kritisch kennis kunnen nemen van inzichten over bijzondere bewustzijnstoestanden, buitenzintuigelijke waarneming, meditatiemethoden en andere ingangen tot transcendentie of spiritueel inzicht;
• Zodanige psychologische, medisch-biologische en sociaal wetenschappelijke kennis dat ze in staat zijn zelfstandig een hulpverleningsrelatie aan te gaan, waarbij ze de eigen mogelijkheden en beperkingen verantwoord kunnen inschatten;
• Voldoende psychologische en communicatieve vaardigheden om met methodische gespreksvoering cliënten verantwoord en effectief te begeleiden en te ondersteunen bij de omgang met zingevingsproblematiek en spirituele ontwikkeling;
• Voldoende inzicht in de sociologische, psychologische, psychiatrische, juridisch-ethische en organisatorische aspecten van een hulpverleningsrelatie om zich op verantwoorde wijze professioneel te kunnen positioneren in het zorgsysteem en om te complexe problematiek te kunnen onderkennen en effectief door te kunnen verwijzen;
• Dusdanige beheersing van inzicht en vaardigheden zoals hierboven omschreven, dat daarin ook de psychosociale basiskennis is geïntegreerd, zoals die vereist is door relevante beroepsverenigingen en externe instanties voor accreditatie van dit type beroepsopleiding.

Arbeidsmarktperspectieven

Geestelijk Begeleiders zijn werkzaam in ziekenhuizen, verpleeghuizen, psychiatrische inrichtingen, verzorgingshuizen, vormingscentra of andere instellingen van (geestelijke) gezondheidszorg. Sommigen voeren een zelfstandige praktijk.