Basisopleiding VR&SB

In de basisopleiding Verlies-, Rouw- & Stervensbegeleiding werk je aan de ontwikkeling van je sociale, psychologische en begeleidende deskundigheid. Naast het verwerven van kennis die van belang is voor het begrijpen en begeleiden van verlies- en rouwprocessen, besteed je aandacht aan het ontwikkelen van een gevoeligheid voor verborgen boodschappen en emoties. Ook medisch-ethische vragen en dilemma’s in de zorg, bijvoorbeeld rond het levenseinde en je plaats in het beroepsveld komen aan bod.

Aan het einde van de opleiding heb je:

• kennis van en inzicht in verschillende visies op het rouw- stervensproces;
• inzicht en vaardigheid om op een methodologische wijze een rouw- en/of stervensproces te benaderen;
• kennis, inzicht en vaardigheid om op een proces- en cliëntgerichte wijze gesprekken te voeren.

Vakgebieden basisopleiding VR&SB

In de opleiding wordt gewerkt met ervaringsgericht leren: jouw levens- en werkervaring vormt een belangrijk inbreng. Dit ervaringsgericht leren krijgt vorm in praktijkgerichte en theoretische modules, die in een aantal leerlijnen zijn ondergebracht.

Rouw- en begeleidingstheorie

Rouwverwerking vraagt veel tijd, energie en bewuste aandacht. Als een rouwproces goed verloopt, kan dit een diepe ervaring voor mensen betekenen. In een aantal modules krijg je kennis en inzicht in het verloop van het rouwproces in diverse situaties en verschillende religies en culturen.

Verder leer je over rouw in gezinnen, bij kinderen en bij ouderen. Bij oudere mensen krijgt rouw ook andere dimensies zoals die in het debat rond ‘voltooid leven’ inhoud krijgen. Daarnaast krijg je inzicht in sociologische aspecten van de verlieservaring door ook naar maatschappelijke contexten te kijken waarin de rouwende mens zich bevindt.

Relevante kennisvelden voor VR&SB

Om vanuit verschillende perspectieven te kunnen duiden wat er in verlies-, rouw- en stervensprocessen gebeurt, krijg je ook kennis aangereikt over aanpalende vakgebieden als de psychologie en de medische wetenschap. Vanwege de morele vraagstukken die zich in de begeleiding zowel bij de cliënt als bij de begeleider zelf voor kunnen doen, wordt ook aandacht besteed aan ethische stromingen en hun relevantie voor het werk van een begeleider.

Begeleidingsvaardigheden

Voor een rouw- of stervensbegeleider is het van groot belang om vaardig te worden in het voeren van een ondersteunend gesprek. In beide jaren zoek je contacten met mensen die getroffen worden door een betekenisvolle verliessituatie (bijvoorbeeld verlies van een dierbare, werk, of gezondheid) of met terminale patiënten om gesprekken te voeren. Dit kan je onder meer doen door vrijwillige deelname aan een rouwgroep, door individuele contacten of door vrijwilligerswerk in een hospice. We bespreken gespreksverslagen, vooral om je eigen rol in het gesprek en de werking daarvan voor de cliënt te doorgronden. In aparte modules komen de verschillende vormen/methodes van gespreksvoering aan de orde en leer je over en oefen je met creatieve vormen van gespreksvoering en energetische vaardigheden.

Zingeving en spiritualiteit

Je maakt kennis met de biografie als ontwikkelingsweg om een ruimer inzicht te verkrijgen in je eigen waardepatroon, levensloop, thematiek, kwaliteiten en valkuilen. De manier hoe we tegen de dood aankijken bepaalt vaak hoe we leven (en andersom). Dit is van invloed op begeleidingsgesprekken en dien je daarom te onderzoeken.

De vraag naar de verhouding tussen leven en dood speelt in alle spirituele, filosofische en religieuze tradities. Je maakt kennis met existentiële vragen die hoorbaar worden bij palliatieve zorg, met spirituele ervaringen die kunnen optreden bij rouw en rond het levenseinde en met ‘vernieuwd’ verkregen inzichten die daarbij mogelijk zijn. De waarde van rituelen, ritueelbegeleiding en persoonlijke uitvaartenbegeleiding hebben in deze leerlijn ook een plek.

Beroepsontwikkeling

Om mensen goed te kunnen begeleiden bij het stervensproces en/of rouwverwerking, is het van belang dat je naast zelfkennis ook vaardigheden ontwikkelt om je zelfkennis goed in te zetten. Bij persoonlijke beroepsvorming gaat het over het toepassen van kennis vanuit de theoretische vakken in praktijksituaties en het beter begrijpen en kunnen hanteren van je eigen innerlijke processen. We hebben daarom veel aandacht voor zelfreflectie in relatie tot het omgaan met hulpvragers en werken we met casussen die door jou worden ingebracht. Je verdiept je in je eigen functioneren en het verder ontwikkelen van je persoonlijke en professionele identiteit.

Daarnaast krijg je inzicht in de organisatie van de zorg in Nederland en de samenhang tussen reguliere en complementaire zorg. Daarbij komen ook juridische aspecten van de zorgrelatie en euthanasie aan bod. Je wordt gevraagd hierbij te kijken en te reflecteren op je eigen positie als hulpverlener en/of als cliënt. Wanneer je deelneemt aan de beroepenmarkt kun je in gesprek met oud-studenten die werk gemaakt hebben van de opleiding.

Studiebegeleiding

Opnieuw een studie oppakken naast je baan, vrijwilligerswerk en/of je gezin vraagt om een goede inpassing in een werkweek. Vanuit de Academie voor Geesteswetenschappen krijg je daarbij ondersteuning.

Iedere basisopleiding heeft een eigen tutor, die een luisterend aanspreekpunt is voor studiegerelateerde vragen. Naast de inhoudelijke modules is er in basisopleidingen ruime aandacht voor studie- en leertrajectbegeleiding.

De tutoren, in samenwerking met andere docenten, begeleiden je in het studeren en de persoonlijke en professionele ontwikkeling die daardoor ontstaat. In de beroepsgerichte opleidingen wordt naast de inhoudelijke modules de benodigde tijd ingeruimd voor leertrajectbegeleiding, supervisie, intervisie, stage en stagebegeleiding. Een eindwerkstuk of scriptie vormt de afronding van je opleiding.

Eveline Bolt, tutor Verlies-, Rouw- & Stervensbegeleiding

Verlies en rouw horen bij het leven. Verlies van gezondheid, werk, relaties, het leven zelf… Als we een dergelijk verlies als pijnlijk ervaren, ervaren we tegelijk ook rouw. En rouw kunnen we niet wegpoetsen met goedbedoelde opmerkingen als ‘je komt er wel overheen’ of ‘daar hebben we allemaal wel eens last van’. Rouw is er en mag er zijn. Wat kan helpen om rouw te doorleven is iemand die naar de rouwende wil luisteren, die hem of haar wil helpen tot inzichten te komen. Onze opleiding tot verlies-, rouw- en stervensbegeleider is erop gericht jou je levenservaring en talenten zo te helpen ontwikkelen dat je die rol voor een rouwende kunt vervullen. We hebben daar een mooi lesprogramma voor samengesteld. Hoe jij deze vorm van begeleiding persoonlijk en beroepsmatig gaat vormgeven na je studie hangt ook af van je specifieke competenties en je authentieke persoonlijke bestemming in dit leven. Als tutor bevraag, ondersteun en daag ik je graag uit in dit bewustzijnsproces zodat je jezelf, vanuit je eigen levenservaring en biografie, kunt ontwikkelen tot authentiek verlies-, rouw- en stervensbegeleider.

Eveline Bolt

Tutor en docent Verlies-, Rouw & Stervensbegeleiding

Kopstudie Geestelijk Begeleider (2 jaar)

In bepaalde gevallen kun je ervoor kiezen om je studie Verlies-, Rouw- & Stervensbegeleiding aan te vullen met de kopstudie Geestelijk Begeleider. Als Geestelijk Begeleider verleen je hulp rond levensvragen, levensproblemen en zingeving. Een Geestelijk Begeleider gaat uit van de eigen individuele levensloop van mensen en het verhaal dat zij daarover vertellen. Vanuit de interactie tussen het levensverhaal en de kijk op het leven van de cliënt verken en onderzoek je nieuwe zinbeleving en geef je deze vorm.

Bekijk de opleiding

Studieopzet en tentamens

Op de Academie volg je moduleprogramma’s van steeds vier avonden of vijf zaterdagen met hoor- en werkcolleges over één onderwerp. Daarnaast wordt de nodige thuisstudie van je gevraagd.
Thuisstudie is een belangrijk onderdeel van het leerproces en ook nodig om de tentamens, vaak een take-home tentamen, te maken.

Alle modules worden afgesloten met een tentamen, meestal in de vorm van een take-home tentamen. In de regel krijg je zes weken de tijd om een tentamen te maken. De docent krijgt zes weken de tijd om
tentamens na te kijken. Gestreefd wordt naar een nakijktijd van drie weken. Tentamens zijn tien jaar geldig. Daarnaast maak je jaarlijks een portfolio als afronding van de studie- of leertrajectbegeleiding. Een take-home tentamen is een persoonlijke verwerking van de lesstof. Tijdens dit gedeelte van het leerproces kan het behulpzaam zijn om met een medestudent van gedachten te wisselen over de inhoud van je take-home tentamen. Deze vorm van uitwisseling en samenwerking stimuleren we omdat dit het wederzijdse leren stimuleert. Vermeld altijd bronnen waaruit je citeert of kennis aanhaalt. Plagiaat bij het tentamen, het overnemen van teksten van anderen en die als eigen werk presenteren, heeft gevolgen.

Studieklimaat

Het studieklimaat binnen deze opleiding kenmerkt zich door een respectvolle openheid en dialoog en is een afspiegeling van ons onderwijs omdat wij niet aan één religie of levensbeschouwing gebonden zijn. Ons studieklimaat wordt eerder gekenmerkt door een onderzoekende houding dan het vinden van onvoorwaardelijke antwoorden op de grote vragen van het leven. Tijdens het onderwijs leer je niet alleen van de docent maar ook van je medestudenten. Door met een open hart van en met elkaar te leren, ontstaan er hechte klassen met studenten die elkaar ondersteunen en verrijken tijdens de studie. Veel studenten ervaren de verbinding onderling als thuiskomen bij gelijkgestemden.