“Singing means to learn to Love” (Alfred Wolfsohn)
Capita Selecta-cursus (training)
Docent Jan Duindam
Zaterdag 25 november en 2, 9 en 16 december 2023
Van 10.30 tot 13.00 uur
Waar de cursus over gaat
In deze cursus leer je de helende werking van muziek en klank ervaren en toepassen. Hierbij komen zowel actieve als passieve (receptieve) werkvormen aan de orde.
Het is een praktische cursus. Wij zullen veel zingen, onze stem is immers het helende instrument bij uitstek. Er is aandacht voor het gebruik van speciale muziekinstrumenten, instrumenten die iedereen zò kan leren bespelen. Ook zullen wij stilstaan bij de principes die aan het helende effect van muziek en klank ten grondslag liggen.
De spirituele dimensie, muziekbeleving als herinnering aan onze gegeven heelheid, is een terugkerend thema: daar waar je in contact bent met wie je ten diepste bent kan het proces van heling ‘van binnenuit’ beginnen. De benadering is concentrisch: elke bijeenkomst heeft een of twee kernthema’s en verder wordt een deel van de eerder behandelde werkvormen verder verdiept.
Bijeenkomst 1
Zingen zowel met als voor cliënten
Kennismaking – Inleiding (inhoud en houding)
Vocale werkvormen:
- Waar alles mee begint: aarding, adem, aanwezigheid, aandacht
- Klankvorming, resonantie, neuriën
- Ervaren van zingen van de oerterts en zingen met gezongen ‘bourdon’
- Meditatieve- en dynamische en improvisatie
- Zangvormen met tweetallen en groepen
- Exploreren van vocale parameters.
Onze stem, het meest fijnzinnige, veelzijdige instrument dat er is, brengt alles tot uitdrukking wat er in ons leeft. Ken je het verhaal dat jouw stem vertelt?
Luisteren
Van mantra tot symfonie, van chanson tot negro-spiritual, van folksong tot rockballad… Wat hoor/ervaar je als je naar een lied luistert? Hoe raakt de muziek jou?
Bijeenkomst 2
Het universum van klank – alles is trilling
Wij lichten een tipje op van de sluier van het mysterie van de ‘leven-gevende’ vermogens van klank en muziek. Op praktische wijze leren wij enkele principes kennen die hieraan ten grondslag liggen.
- Het ervaren van resonantie, in lichaam en geest (gemoed en denken)
- Beoefenen van ludieke vocale werkvormen, zoals gibberish (jebbatalk) en vocale archetypes, vocale dialoog, klankimprovisatie
- Toning: het leren kennen van ‘sympatic resonance’: hoe je klank specifiek kunt afstemmen
- Het exploreren van ‘chanting’, boventonen en mantra’s zingen uit verschillende tradities.
Bij voldoende tijd kunnen wij ingaan op de meer ‘esoterische/mystieke’ toepassingen van klank, zoals, sjamanisme, nadayoga, chackrahealing, cymatics, het effect van klank op hersengolven en het endocriene systeem (coherentie, ‘entrainment’).
Bijeenkomst 3
Speciale instrumenten – muziek en beweging
- Kennismaken en ervaring opdoen met het gebruiken van speciale ruimtegevende en ontspannende muziekinstrumenten
- Bourdon-instrumenten zoals: Dulcimer (of epinette) en Srutibox als begeleiding bij zingen en improvisatie
- Kalimba (Sansula), Hang en Klankschalen.
Muziek en beweging
Ervaren hoe beweging helpt muziek dieper te beleven, te belichamen.
Bijeenkomst 4
Door Carla Lindner (en Jan Duindam)
Ervaringen uit de praktijk van het verpleeghuis.
Welke ervaringen hebben jullie vanuit de praktijk? Wat voor vragen heb je?
- Hoe kan een geestelijk verzorger de helende aspecten van muziek benutten?
Verschil met de muziektherapeut die met doelen werkt. - Per doelgroep of persoon kijken we wat we voor ogen hebben en wat je in de praktijk tegen kunt komen. We zullen ook bekijken waar je alert op moet zijn.
We bekijken voorbeelden hoe en wat te zingen in groepen en hoe je individueel kunt werken met muziek.
We zullen ook wat een cliënt(en) werd aangeboden zelf ondergaan en ervaren.
Verdere verdieping van eerdere werkvormen en behandeling van gerelateerde thema’s. Vragen van deelnemers.
Literatuur en huiswerk
Open je, gedurende de periode voorafgaand aan de eerste bijeenkomst, opnieuw voor wat je hoort. Luister onbevangen naar geluid, klank en muziek, dichtbij, ver weg… Geef ook aandacht aan het geluid, de klank, van de menselijke stem.
Maak een kort verslag van ½ tot maximaal 1 A4 over je ervaringen. Ga daarbij kort in op de volgende vragen:
- Hoe word je door geluid/klank/muziek getroffen, valt je iets op?
- Merk op hoe mensen in je omgeving met geluid omgaan.
Bij elke volgende bijeenkomst krijg je een nieuwe opdracht.
Verdiepende, oriënterende literatuur (niet essentieel):
The Healing Forces of Music – Randall McClellan
The Mozart effect – Don Campbell
The Healing Energies of Music – Hal A. Lingerman
Teksten van Alfred Wolfsohn en Alfred A. Tomatis
Muziek en mystiek – Inayat Khan
Nada Brahma (De wereld is geluid, een speurtocht door muziek, wording en bewustzijn) – Joachim Ernst Berendt
Het boek der klanktherapie – Olivea Dewhurst-maddock
Singing in the brain – (Nl) Erik Scherder
Voor wie is deze cursus?
Geestelijk verzorgers, muziektherapeuten/agogen, vrijwilligers hospices, mantelzorgers … Eenieder die zijn kennis en kunde m.b.t. de helende werking van muziek en klank wil verbreden en verdiepen.
Vaardigheden en competenties na het volgen van deze cursus
Deze cursus sluit aan op de volgende (CanMEDS)competenties:
- Vakinhoudelijk handelen, Communicatie, Samenwerking
- Deelnemers kunnen gericht muzikale werkvormen inzetten die het welzijn en de heling van cliënten kunnen bevorderen.
Opleidingen die bij deze cursus aansluiten
- Verlies-, Rouw- & Stervensbegeleiding
- Spiritualiteit & Zingeving
- Energetische Begeleiding en Therapie
- Geestelijk Begeleider
- Spirituele Inspiratieroute
Over de docenten
Jan Duindam
Jan Duindam is zanger, gitarist, componist, koorleider, zijnsgeoriënteerd begeleider en gespecialiseerd in o.a. Werbeck-zang.
Jan heeft talrijke concerten gegeven, zijn muziek staat op vele geluidsdragers en is te vinden in zijn songbooks. Hij onderzoekt en beoefent al vele jaren de helende werking van muziek en klank. Het kunstzinnige en spirituele zijn in de loop van zijn leven steeds meer een eenheid gaan vormen.
Carla Lindner
Carla is als geestelijk verzorger verbonden aan een grote zorginstelling en werkzaam op afdelingen voor mensen met psychiatrische aandoeningen, dementie en het syndroom van Korsakov. Muziek blijkt in de praktijk een prachtig middel te zijn om bij te dragen aan zingeving en om momenten van heelheid te ervaren.
Praktische informatie
Data: Zaterdag 25 november en 2, 9 en 16 december 2023
Tijd: Van 10.30 tot 13.00 uur
Kosten: € 265 (€ 235 voor Academiestudenten en Alumni).
Locatie
Gerrit Rietveld College
Eykmanlaan 1200
3571 KH Utrecht
Routebeschrijving