Door Ingrid Schippers
Tegenwoordig vinden we het niet vreemd dat godgeleerden het met elkaar oneens zijn over de interpretatie van de heilige boeken. En evenmin dat sommige vertalingen dusdanig zijn samengesteld dat ze meer de leer van de geloofsrichting dienen dan de oorspronkelijke vertelling. Echter in de sterk door religie aangestuurde samenleving van de middeleeuwen werd het gedachtegoed van deze vertalingen veelal onomstotelijk voor waar aangenomen.
Binnen het westerse christendom van die periode was het op straffe van brandstapel, marteling of maatschappelijke degradatie zelfs ondenkbaar dat men tegen de versie van de heersende kerk in ging. Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam hier in gelijke tred met de opkomst van het materialisme, existentialisme en de ontkerkelijking verandering in. Filosofen, kunstenaars en schrijvers waagden zich openlijk aan nieuwe ideeën en verdiepten zich in de esoterische kennis. Die was voorheen slechts bekend bij ingewijden en lag verborgen in geschriften en schilderijen die alleen voor het oog van de (her)kenner bestemd waren.
Goed versus slecht
In de 20ste eeuw kreeg de samenleving, die op basis van het christendom was gebouwd, steeds meer inkijkjes achter de sluiers die machthebbers voor de werkelijkheid hadden gehangen. De herontdekking van de esoterie blijft op dat vlak nog enigszins achter. Ook nu nog wordt oeroude kennis nogal eens sensatiebelust, met dollartekens in de ogen, zonder de diepgaande bestudering die daarvoor nodig is, onder de mensen gebracht – denk aan de populariteit van bijvoorbeeld de boeken van Dan Brown. Het is opvallend hoe het in deze ‘esoterische thrillers’ wemelt van slechteriken die de wereld ten onder willen laten gaan. Zij worden op hun beurt bevochten door één goeierik. Met een dame aan zijn zij (het zijn namelijk meestal mannen) weet hij het probleem op heldhaftige en wonderbaarlijke wijze op te lossen, tegen de doorgaans niet-begripvolle stroom van de vertegenwoordigers van de dienstdoende autoriteiten in.
Windmeijer en Slavenburg
Gelukkig zijn daar ook de bijdragen van Jeroen Windmeijer en Jacob Slavenburg. Zij pakken de beproefde formule een gradatie diepzinniger aan. Met hun boeken Het Evacomplex en Het Isisgeheim (beide uit 2021 en uitgegeven door Harpercollins Holland) begeven ze zich op het gladde ijs van het genre. Intussen is afgelopen oktober ook hun derde boek De Magdalenacodex uitgekomen (bij dezelfde uitgever).
De beschrijving van dit nieuwste boek wist mijn belangstelling dusdanig te wekken dat ik intuïtief Het Evacomplex in huis haalde, samen met Het Petrusmysterie, de herziene editie uit 2021 van Bekentenissen van Petrus dat Jeroen Windmeijer zes jaar daarvoor schreef. Het stemmetje in mij dat zo haar bedenkingen heeft tegen de Robert Langdons (hoofdpersoon in de bestsellers van Dan Brown) van deze wereld zei: ‘Wie anders dan Jacob Slavenburg kan zulke onderwerpen in toegankelijke en gedegen vorm omzetten?’ Hij is immers medevertaler van de Nag Hammadi-geschriften, één van de belangrijkste vondsten in ons huidige tijdperk van bewustwording (zie het interview met hem elders op deze website). Ook antropoloog Jeroen Windmeijer heeft al een indrukwekkende lijst boeken op zijn naam staan.
Geen commercieel loopje
Het Evacomplex, het gezamenlijke project van Windmeijer en Slavenburg, wist me zo te boeien dat ik het binnen twee dagen uitlas. Het was de eerste thriller met een esoterische verhaallijn waarbij ik niet het gevoel kreeg dat er onzorgvuldig met sacrale kennis over de geschiedenis van de mensheid werd omgegaan of dat er een commercieel loopje werd genomen met de esoterie. En dat was heel prettig.
Het was de eerste thriller waarbij ik niet het gevoel kreeg dat er onzorgvuldig met sacrale kennis over de geschiedenis van de mensheid werd omgegaan of dat er een commercieel loopje werd genomen met de esoterie. En dat was heel prettig.
De grondtoon van Windmeijers Het Petrus Mysterie was in feite hetzelfde; het is ook duidelijk geschreven door iemand die een diepgaande studie heeft gemaakt van het materiaal. Dat maakte dat ik ook dit boek in één ruk wilde lezen. Het is slim geschreven met cliffhangers aan het eind van korte hoofdstukken. Hierdoor had ik telkens een goed excuus om ‘nog één hoofdstukje meer’ te lezen.
Verschillen
Er vielen mij echter ook verschillen op tussen de twee boeken. In Het Evacomplex lijkt de nadruk te liggen op het overdragen van herontdekte informatie en de manier waarop die geïnterpreteerd moet worden. In Het Petrus Mysterie staat een worsteling met de waarheid centraal, een zoektocht naar een werkelijkheid zoals die in de door de bijbel geaccrediteerde evangeliën geen plek krijgt; persoonlijke gedachten uitgewerkt in het plot van een thriller.
Uiteraard ontkomt geen schrijver aan een eigen wereldbeeld en interpretatie. De historische bronnen waarop verhaallijnen worden gebaseerd zijn éénzijdig in de zin dat ze door slechts een exclusief deel van onze voorouders op schrift zijn gesteld. Je kan je afvragen in hoeverre dat representatief is voor hoe het er in het verleden écht aan toe ging. Elk boek, zowel fictie en non-fictie, heeft bovendien altijd een co-auteur in de mens die het leest. Een geïnspireerde lezer beschikt over een innerlijke radar, een ‘erfelijk weten’ dat generaties lang teruggaat en dat de mens diep van binnen doet herkennen wanneer een vertelling voortkomt uit sensatiezucht of authenticiteit.
In Het Evacomplex en Het Petrusmysterie gaat het wat mij betreft over het eerste. Windmeijer en Slavenburg hebben me aan het denken gezet en ertoe hebben gebracht weer eens een evangelie open te slaan om na te lezen wat er nu precies gezegd wordt en welke verschillende versies er bestaan van eenzelfde vertelling. Ze hebben me ook gestimuleerd om wat meer tussen de regels door te lezen; en weer eens wakker geschud over het feit dat de middeleeuwse mores, waarin bijbelinterpretaties nog onvoorwaardelijk werden overgenomen, in zekere mate nog steeds doorsijpelen in onze samenleving. Inmiddels staan alle andere boeken van de schrijvers, inclusief het zojuist verschenen Het Magdalenacodex met stip op mijn verlanglijst.
Eerste stapjes
Het lezen van de boeken van Windmeijer en Slavenburg was dus een verademing. Toch denk ik dat ook de meer sensationele manier van onthullen voor het grote publiek via boeken en films wel eens een belangrijke functie kan hebben. Wellicht is dat hetgene waar een groot deel van de samenleving op dit moment in haar ontwikkeling ontvankelijk voor is; een eerste stapje op een vernieuwde esoterische ladder. Neem nou de film Raiders of the Lost Ark. ‘Spoiler alert’ voor wie het aangaat – maar Indiana Jones vindt hierin na een enerverende speurtocht daadwerkelijk de Ark des Verbonds. Echter bijna profetisch wordt deze weer opgeborgen in een geheime loods van de overheid, vermoedelijk omdat men het bezit van dit soort vondsten en de potentiële macht die dat oplevert ziet als een gevaarlijke bron van kennis die mensen wel eens op verkeerde ideeën zou kunnen brengen.
Wordt de mensheid op die manier speels klaargestoomd om een nieuwe vorm van bewustzijn te laten indalen?
Van Indiana Jones hebben velen ook voor het eerst geleerd dat Hilter er een handje van had occulte machten en krachten te willen aanwenden in het manifesteren van zijn macht. Het is een interessant gegeven dat deze wetenswaardigheden zich binnen de samenleving aan het verspreiden zijn in de huidige tijd van grote verandering en uitdaging. Het verklaart wellicht ook het succes – de gekte mag bijna gezegd worden – rondom films en televisieseries zoals Lord of the Rings en Game of Thrones waarin op mythische wijze in feite precies de strijd tegen goed en kwaad wordt verbeeld zoals die in zekere zin ook in de huidige samenleving gevoerd wordt.
Wordt de mensheid op die manier speels klaargestoomd om een nieuwe vorm van bewustzijn te laten indalen? Het zou niet de eerste keer zijn dat inzichten via storytelling worden doorgegeven aan wie daarvoor open staat; zowel via boeken als die van Windmeijer en Slavenburg maar ook via publiekstrekkers die wat minder doorwrocht zijn.
Het Evacomplex | Jeroen Windmeijer en Jacob Slavenburg | Uitgeverij Harpercollins Holland | Paperback | ISBN 9789402707212 | € 21,99
Het Petrusmysterie | Jeroen Windmeijer | Uitgeverij Harpercollins Holland | Paperback | ISBN 9789402705393 | € 15,00
Ingrid Schippers studeert Transpersoonlijke Counseling aan de Academie voor Geesteswetenschappen. In haar praktijk Energy Counseling combineert zij persoonlijke groei met energetisch lichaamswerk.