Studiecoördinator
Door de eeuwen heen hebben vele religieuze, spirituele en filosofische stromingen de mens gestimuleerd om te reflecteren op de zin van het bestaan en op zoek te gaan naar de spirituele essentie, de authentieke kracht of diepere geestelijke drijfveer van ons leven. Verschillende zingevingsvragen spelen hierbij een rol: Wat is echt belangrijk in mijn leven? Wie ben ik? Waar haal ik inspiratie vandaan? Hoe kan ik wakker worden voor de essentie? Op welke wijze kan ik omgaan met tegenslagen? Hoe kan ik in mijn ervaring rust en ruimte creëren zodat ik mij kan verbinden met liefde en wijsheid?
In de opleiding Spiritualiteit & Zingeving gaan we verdiepend oude wijsheidsscholen, wereldgodsdiensten, filosofische systemen en mystieke tradities bestuderen en we zullen daarbij steeds een koppeling maken naar de moderne tijd, onze eigen ervaring en de verschillende zingevingsvragen. Op deze wijze kan een persoonlijke en pluriforme levenskunst zich ontvouwen waarbij we ons meer bewust worden van onze levensvisie en een proces van spirituele groei kunnen ondergaan.
Vanaf studiejaar 2025-2026 neemt Anca Hoogbergen de functie van studiecoördinator over van Kees Voorhoeve.
Wij wensen je veel bezieling, enthousiasme en avontuur toe bij deze ontdekkingsreis.
Kees Voorhoeve
Studiecoördinator en docent Spiritualiteit & Zingeving
Anca Hoogbergen
Toekomstig studiecoördinator en Medewerker Onderwijsondersteuning
Opleiding SZ
In de opleiding Spiritualiteit & Zingeving krijg je aanknopingspunten aangereikt voor een individuele zoektocht, zonder dat deze wordt ingebed in dogmatische religieuze, wetenschappelijke of politieke leerstellingen. Het uitgangspunt is inspiratie en verwondering met daarnaast een kritische, individuele kenniswerving en -toepassing.
Je volgt in de opleiding modules met op zaterdagen of woensdagavonden hoor- en werkcolleges. De modules worden afgesloten met een tentamen, meestal in de vorm van een take-home tentamen. Daarvoor wordt de nodige thuisstudie gevraagd.
Het doel van de opleiding Spiritualiteit en Zingeving is het verrijken en verdiepen van de zingeving, het laten ontvouwen van een spirituele groei en de levende ervaring uit te drukken in levenskunst en compassie. De modules die we aanbieden zijn onderverdeeld in vijf leerlijnen, welke hieronder besproken worden. De module omschrijvingen zijn kort en krachtig. Mocht je student bij ons worden dan krijg toegang tot de studentenomgeving. Daar staan de modules uitgebreider beschreven.
Leerlijn Filosofie en Ethiek
Doel
Je ontwikkelt een breed filosofisch en ethisch denkvermogen door kennis te maken met zowel westerse als oosterse filosofische tradities, existentiefilosofie en ethische reflectie. Door kritische analyse en persoonlijke reflectie leer je filosofische en ethische theorieën te verbinden met eigen zingevingsvragen en morele kwesties, en zo een bewuste en verantwoorde levenshouding te ontwikkelen.
Modules jaar 1
- Westerse filosofie
Je maakt kennis met de grote denkers uit de westerse filosofie en de grondideeën en thema’s die voor zingeving een bijzondere relevantie hebben.
- Oosterse filosofie
Je maakt kennis met de visies en het begrippenkader van de Chinese -, Indiase – en hindoeïstische filosofie en het boeddhisme.
Modules jaar 2
- Existentiefilosofie
Je maakt kennis met de existentiefilosofie uit de 20e eeuw en de aanloop daartoe via tekstlezing, reflectie en inbedding hiervan in ‘de vrije wil-discussie’ uit de huidige tijd.
- Ethische reflectie
Je ontdekt de eigenstandigheid van ethiek als vakgebied, en leert reflexief ‘uitpakken’ en verhelderen van morele kwesties.
Leerlijn Spiritualiteit en Zingeving
Doel
Je ontwikkelt inzicht in de betekenis en vormen van spiritualiteit en zingeving door kennismaking met verschillende psychologische, filosofische, religieuze en mystieke tradities. Door kritische reflectie en persoonlijke verkenning leer je authentieke en heilzame vormen van spiritualiteit te onderscheiden en een eigen spiritueel kompas te ontwikkelen. Je onderzoekt hoe zingeving concreet gestalte krijgt in het leven.
Modules jaar 1
- Inleiding Spiritualiteit en Zingeving
De module ‘Inleiding Spiritualiteit en Zingeving is gericht op het verkrijgen van kennis en inzicht over verschillende visies in de psychologie, filosofie, religie en spiritualiteit.
Vanuit verschillende stromingen worden visies onderzocht. Aan bod komen de filosofische visie van Simone Weil, het mensbeeld uit de Tibetaanse Bön/Dzogchen traditie, de spiritualiteit in het soefisme van Ibn ‘Arabi en het mensbeeld in de logotherapie van Viktor Frankl.
Modules jaar 2
- Spiritueel kompas
Je verkent welke vormen en ervaringen van spiritualiteit authentiek zijn, door verschillende visies, criteria en methoden te onderzoeken. Op basis hiervan maak je een eigen spiritueel kompas.
- Zingeving in perspectief
Je ontdekt een zingevingsconcept waarmee zingeving in het leven concreet gestalte kan krijgen, waarbij aandacht wordt gegeven aan relationele, hermeneutische, spirituele en functionele dimensies van zingeving en de psychologische, narratieve en ethische aspecten ervan.
- Zingeving en levensbestemming
Je onderzoekt de verschillende levensvragen die mensen stellen, zoals ‘Wie ben ik?’ ‘Over welke kwaliteiten beschik ik?’ en ‘Waartoe ben ik op deze aarde? Vanuit een multiperspectief op de zielsdimensie wordt naar de eigen levensbestemming gekeken.
Leerlijn Psychologie en Sociologie
Doel
Je verwerft feitelijke kennis en inzicht in psychologische benaderingen, met verdieping in religieuze ervaring en bijzondere bewustzijnstoestanden, waaronder de theorieën van Carl G. Jung. Vanuit sociologisch perspectief wordt de samenhang tussen sociologische, psychologische, biologische, filosofische en religieuze paradigma’s onderzocht. Bijzondere aandacht gaat uit naar de concepten tijd, bewustzijn en lotsbestemming.
Modules jaar 1
- Sociologie en Metafysica
Je maakt kennis met een sociologische wijze van waarnemen en denken, waarbij bovengenoemde paradigma’s worden toegelicht en leert zo creatief te reflecteren op godsdienstige, spirituele, ethische of ideologische inzichten en overtuigingen.
- Transpersoonlijke Psychologie [1e jaar]
Volgt
Modules jaar 2
- Jungiaanse psychologie [2e jaar]
Je leert de sleutelbegrippen in de Jungiaanse Psychologie van Carl Gustav Jung, zodat deze aangewend kunnen worden in kwesties van ‘spiritualiteit en zingeving’, en deze geplaatst kunnen worden in een persoonlijk individuatieproces.
Leerlijn Esoterie, Religie en Bewustzijn
Doel
Je ontwikkelt inzicht in westerse religies, mystieke tradities en esoterische stromingen, en verkent hun betekenis voor spiritualiteit en bewustzijn. Je maakt kennis met de kabbalistische levensboom als instrument voor zelfreflectie en onderzoekt de invloed van westerse esoterie, mystieke ervaringen en grensoverschrijdende fenomenen op menselijk bewustzijn. Daarnaast verdiept je je in nieuwe wetenschappelijke inzichten, waaronder onderzoek naar bijzondere menselijke ervaringen en kwantumfysica.
Modules jaar 1
- Westerse religies
Je ontmoet in vogelvlucht de drie godsdiensten Jodendom, Christendom en Islam: hun oorsprong, bronnen, leer, leefregels, stromingen en verhalen, en verdiept je via leesstof en interactieve colleges in de verschillende kenmerkende aspecten.
- Mystiek
Je maakt kennis met de uitgangspunten en kenmerken van mystiek, de fases van de mystieke weg en je oefent met enkele basisprincipes zoals aandacht, aanwezigheid, ruimte, loslaten en overgave.
- Westerse esoterie
Je maakt kennis met de grote lijnen van de geschiedenis van de westerse esoterie en de essentie van het esoterisch gedachtegoed, waarbij er aandacht is voor het esoterisch christendom in het bijzonder, en daaraan verwante stromingen waaronder de alchemie, theosofie en antroposofie.
Modules jaar 2
- Kabbalah / Mantische technieken
Je maakt kennis en oefent met de kabbalistische levensboom als instrument of gereedschap voor zelfobservatie, en ontdekt de eenheid in systematiek met de astrologie en tarot.
- Grenservaringen en Nieuwe wetenschappen
Je maakt kennis met het wetenschappelijk onderzoek naar, en de betekenis voor het dagelijks leven van, bijzondere menselijke ervaringen en waarnemingsvormen die niet met de normale zintuiglijkheid te verklaren zijn, zoals bijvoorbeeld telepathie en de bijna-doodervaring.
- Kwantumfysica
Je verkrijgt het inzicht dat de wetenschap via de kwantumfysica heeft ontdekt dat de wereld die wij waarnemen niet los van onszelf te zien is, en wij geen toevallige toeschouwers zijn in een onverschillig universum maar er juist in werkelijkheid intiem mee verbonden.
Leerlijn Persoonlijke ontwikkeling
Doel
Bewustwording van de eigen persoonlijke ontwikkeling, en vormgeven aan een persoonlijke authentieke identiteit.
Module jaar 1
- Biografie als ontwikkelingsweg
Je onderzoekt en beschrijft fragmenten uit je eigen biografie en luistert naar die van medestudenten, waarbij er aandacht is voor de biografie als ontwikkelingsweg en voor de toepassing van de methodiek van het autobiografisch schrijven.
Modules jaar 1 en 2
- Studiebegeleiding
Je wordt uitgenodigd tot een proces van spirituele groei door reflectie, integratie en verdieping van kennis, inzicht en ervaringen, om te komen tot een eigen levensvisie, zingeving en levenskunst. Je wordt in jouw persoonlijke en professionele leer- en ontplooiingsproces ondersteunt waarbij je kennis en inzichten uit de verschillende modules integreert.
- Intervisie
Je leert met en van elkaar in een zelfsturend en op reflectie gericht leerproces. Door middel van het onderzoeken van ingebrachte dilemma’s leer je een thema in te brengen en te onderzoeken, en leer je te luisteren zonder advisering en oordeelvorming.
- Verdiepingscluster
Je werkt, samen met enkele medestudenten, een thema op creatieve wijze uit. Uitgangspunt is de benadering van de mens vanuit een muzisch (kunstzinnig) ludisch (spelend) perspectief.
Download hier de lijst met verplichte literatuur voor S&Z jaar 1 en jaar 2.
Studiejaar 2025-2026
Literatuur die daarnaast wordt aanbevolen is te vinden bij iedere modulehandleiding op de studentenomgeving.
Studiebegeleiding
Opnieuw een studie oppakken naast je baan, vrijwilligerswerk en/of je gezin vraagt om een goede inpassing in de (werk)week. Vanuit de Academie voor Geesteswetenschappen krijg je daarbij ondersteuning.
De studiecoördinatoren, in samenwerking met andere docenten, begeleiden je in het studeren en de persoonlijke en professionele ontwikkeling die daardoor ontstaat. Naast de inhoudelijke modules wordt ook de benodigde tijd ingeruimd voor leertrajectbegeleiding, supervisie en intervisie; in de twee jaren Geestelijk Begeleider aangevuld met scriptie en stagebegeleiding.
Studiebegeleiding Spiritualiteit & Zingeving
Gedurende het studiejaar tijdens de opleiding Spiritualiteit en Zingeving krijgt de student vijf dagen studiebegeleiding en wordt de student op deze wijze ondersteund bij het persoonlijke en professionele leer- en ontplooiingsproces.
De student wordt met diverse werkvormen uitgenodigd te reflecteren op de lesstof uit inhoudelijke modules en te onderzoeken op welke wijze het menszijn hierdoor wordt beïnvloed en verrijkt. Zo wordt geleerd kennis en inzichten inspirerend en kritisch te analyseren en met elkaar in verband te brengen, en wordt ontdekt hoe deze gekoppeld kan worden aan de eigen ervaring en het leerproces.
Geestelijk Begeleider (2 jaar)
Als Geestelijk Begeleider verleen je hulp rond levensvragen, levensproblemen en zingeving. Een Geestelijk Begeleider gaat uit van de eigen individuele levensloop van mensen en het verhaal dat zij daarover vertellen. Vanuit de interactie tussen het levensverhaal en de kijk op het leven van de cliënt verken en onderzoek je nieuwe zinbeleving en geef je deze vorm.
Bekijk de opleiding
Spirituele Inspiratieroute (1 jaar)
Met de Spirituele Inspiratieroute ga je verder op je spirituele levensweg via tekststudie, meditatie en levenskunst. Je wordt intensief begeleid bij het uitvoeren van opdrachten en oefeningen.
Bekijk de opleiding
Studieopzet en tentamens
Op de Academie volg je een modulair onderwijsaanbod van steeds vier avonden* of vijf zaterdagen met hoor- en werkcolleges over één onderwerp. Daarnaast wordt de nodige thuisstudie van je gevraagd. Thuisstudie is een belangrijk onderdeel van het leerproces en van het maken van tentamens.
Alle modules worden afgesloten met een tentamen, meestal in de vorm van een take-home tentamen. Een take-home tentamen is een persoonlijke verwerking van de lesstof. Tijdens dit gedeelte van het leerproces kan het behulpzaam zijn om met een medestudent van gedachten te wisselen over de inhoud van je tentamen. Deze vorm van uitwisseling stimuleert het wederzijdse leren. Ook maak je jaarlijks een portfolio als afronding van de studie- of leertrajectbegeleiding.
In de regel krijg je zes weken de tijd om een tentamen te maken. De docent krijgt ook zes weken de tijd om tentamens na te kijken. Tentamens zijn tien jaar geldig.
*)NB: in het rooster van de avondgroep komen ook zaterdagen voor die gevolgd worden, om tot het aantal benodigde aantal studie-uren te komen.
Studieklimaat
Het studieklimaat binnen de Academie kenmerkt zich door een respectvolle openheid en dialoog en is een afspiegeling van het onderwijs dat niet aan één religie of levensbeschouwing gebonden is. Ons studieklimaat wordt eerder gekenmerkt door een onderzoekende houding dan het vinden van onvoorwaardelijke antwoorden op de grote vragen van het leven. Studenten leren niet alleen van de docent maar ook van medestudenten. Door met een open hart van én met elkaar te leren, ontstaan er hechte jaargroepen met studenten die elkaar ondersteunen en verrijken tijdens de opleiding. Veel studenten ervaren de onderlinge verbinding als thuiskomen bij gelijkgestemden.
De Academie heeft een protocol voor grensoverschrijdend gedrag en een externe vertrouwenspersoon.
Erkenning en accreditaties
SKB – Stichting Keurmerk Beroepsscholingen
Beroepsvereniging
Studenten van de Academie voor Geesteswetenschappen kunnen een student-lidmaatschap aanvragen bij de VGVZ (Vereniging van Geestelijk VerZorgers) in de sector Institutioneel Niet Gezondenen (SING). Op deze manier raak je al tijdens je opleiding verbonden met het vakgebied van geestelijke verzorging en diens beoefenaren.
SKGV – onze vierjarige opleiding Geestelijk Begeleider, waarvan de opleiding Spiritualiteit en Zingeving onderdeel is, is erkend door de SKGV.
