Voorspel op onze geestesgeschiedenis
Masterclass
Docent Jacob Slavenburg
Zaterdag 24 en 31 mei 2025
Van 10.30 – 13.00 uur
Waar de masterclass over gaat
Op de Academie voor Geesteswetenschappen gaat het, zoals in de titel is opgenomen, om geesteswetenschap. Dat heeft zoals veel zaken een historie, met als voornaam raakpunt de 2e helft van de 19e eeuw en de vroege 20e eeuw. In dat tijdvak vindt een afrekening plaats met het eenzijdige verlichtingsidee uit de eeuw daarvoor. Geest is niet alleen het (materiële) denken, maar ook een (spiritueel) Zijn.
(Foto genomen op het IIIe Psychoanalytische Congres in Weimar in 1911. Sigmund Freud (tweede rij van onderen) staat in het midden met rechts naast hem Carl Gustav Jung. Jung werd vergezeld door zijn vrouw Emma Rauschenbach (op de foto rechtsonder hem) en zijn minnares Toni Anna Wolff (onderste rij derde van rechts). Linksonder Freud op de eerste rij zit Lou Andreas-Salomé (vijfde van links). Met een aantal mannelijke psychoanalytici op deze foto zou Lou vanaf 1912 vriendschappelijke betrekkingen hebben. Daarbij vallen vooral Sándor Ferenczi (links van Freud, boven Salomé), Viktor von Gebsattel, Max Eitingon, Wilhelm Stekel, Karl Abraham, Hanns Sachs, Fritz Wittels, Max Graf, Otto Rank en Viktor Tausk op. Helemaal links op de foto, op de voorste rij, ontwaren we Poul Bjerre.)
In het beschreven tijdvak vormen zich denkbeelden met een verbluffend rijke inhoud, zoals in de filosofie bij bijvoorbeeld Arthur Schopenhauer en vooral ook Friedrich Nietzsche. Het is ook het tijdvak van het begin van de praktische psychologie, met pioniers als Sigmund Freud, Alfred Adler en Carl Gustav Jung. Het is ook in die periode dat openbaringen van de geesteswereld plaatsvinden door onder meer Helena Petrovna Blavatsky en Rudolf Steiner.
Deze masterclass heeft tot doel:
• Kennis te nemen van onze rijke erfenis op het gebied van de historische geesteswetenschap;
• Historische fragmenten en denkbeelden te zien in een evolutie van de geesteswetenschap;
• Reflectie op de eigen gevormde denkbeelden over zingeving en ‘geestelijke’ wereld;
• Herkenning van elementen van ‘historische’ bespiegelingen in de eigen geest en deze te zien in een groter geheel.
De twee bijeenkomsten in de vorm van hoorcolleges hebben in grote lijnen de volgende inhoud:
Bijeenkomst 1: De geesteswereld van H.P. Blavatsky en Rudolf Steiner
In deze bijeenkomst bekijken we een aantal aspecten uit de 19e eeuw die toonaangevend werden voor onze latere geestesgeschiedenis. Aan de orde komen onder meer H.P.Blavatsky, Rudolf Steiner en hun voorlopers.
Wat zijn hun denkbeelden over de kosmische evolutie en de plaats van de aarde en de mensheid daarin? Wat zijn de beelden die ze schetsen waar we als mensheid naar toegaan en welke perioden we al achter ons hebben gelaten? Hoe zien zij wat er gebeurt na het sterven en hoe zien zij reïncarnatie? Wat is er mogelijk om de mens naar een hoger bewustzijn te voeren?
Bijeenkomst 2: Het wondere leven van Lou Salomé
Lou Salomé (1861 – 1937) is wereldwijd bekend geworden vanwege haar relaties met Nietzsche, Rainer Maria Rilke en Sigmund Freud. In de twintigste eeuw werd zij vanwege haar omgang met deze en andere beroemde mannen vaak weggezet als een femme fatale.
(foto v.l.n.r. Lou Salomé, Paul Rée, Friedrich Nietzsche)
Jacob Slavenburg nuanceert dit beeld. Met intense hartstocht klampte Lou Salomé zich vast aan het leven. Dat klinkt door in de romans die ze schreef, maar vooral ook in haar essays. Als filosofe, theologe en psychologe waren haar inzichten in het wezen van de mens in haar tijd baanbrekend. Ze werkte een tijdje samen met Friedrich Nietzsche en werd later opgenomen in de school van Sigmund Freud, waarna ze een eigen psycho-analytische praktijk opende.
De klassiek geworden vraag van Sigmund Freud, ‘Was will das Wieb?’, is door Lou Salomé volledig beantwoord. Zij maakte de vrouw tot onderwerp van haar werk, in plaats van object. Moedig ontleedde ze met grote verve de man-vrouwverhouding. Daarbij drong ze diep door in het wezen van de vrouw, haar liefdesleven en seksualiteit.
In deze bijeenkomst gaan we dieper in op wie Lou Salomé was, haar veelbesproken leven en vooral haar vooruitstrevende denkbeelden over het wezen van de vrouw en de vrouw-manrelatie.
Het Boek Lou Salomé – een vrijgevochten vrouw geschreven door Jacob Slavenburg verschijnt op 11 september 2024 bij Uitgeverij Walburg Press.
Literatuur
- Literatuur aanbevelingen worden verstrekt door de docent.
Voor wie is deze masterclass?
Deze masterclass is interessant voor iedereen die met een aantal levensvragen worstelt, zowel in het algemeen als op het persoonlijk vlak en voor iedereen die meer wil weten over de belangrijke evolutie die in de geesteswetenschap plaatsvond in de 2e helft van de 19e eeuw en de vroege 20e eeuw.
Verworvenheden na het volgen van deze masterclass
Na het volgen van deze masterclass zijn deelnemers geïnformeerd over enkele hoogtepunten in de geestesgeschiedenis. Daarnaast zijn deelnemers meer vertrouwd met denkbeelden van prominente zieners, alsmede de betekenis van hun denkbeelden in de eigen ontwikkeling.
Accreditatie
Voor deze masterclass is geen accreditatie aangevraagd ten behoeve van bij- en nascholingspunten (PE-punten).
Over de docent
Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg is auteur en docent; medevertaler van de Nag Hammadi-geschriften in het Nederlands en veel boeken en artikelen over religie, filosofie en esoterie. Als docent is hij verbonden aan de Academie voor Geesteswetenschappen en de Academy Depth Psychology.
Praktische informatie
Data: zaterdag 24 en 31 mei 2025
Tijd: 10.30 – 13.00 uur
Kosten: € 245 (€ 215 voor Academiestudenten en leden van de AvG Alumnivereniging)
Locatie
Gerrit Rietveld College
Eykmanlaan 1200
3571 KH Utrecht
Routebeschrijving