Op de vierde avond van de Capita Selectie-serie ‘Parels van de westerse esoterie’ op dinsdag 28 mei 2019 verbeeldde cultuurhistoricus Jacob Slavenburg Hermes Trismegistus pakkend en ‘springlevend’ in woord, tekeningen en verhalen.

Hermes zou een kleinzoon zijn van de legendarische Egyptische godheid Thot, god van wijsheid en uitvinder van het schrift. In de hermetica zou Hermes de hermetische teksten hebben nagelaten. Het filosofisch-hermetisch gedachtegoed blijkt allerminst een gesloten systeem te zijn en is werkelijk een open bron van inspirerende kennis, nog altijd springlevend en actueel. Universele (zelf)kennis.

‘Onderken je eigen duisternis’, leerde Hermes al. ‘Hef de onwetendheid in jezelf op, overwin je eigen arrogantie, overstijg je bindingen met de materie, overwin je eigen woede’. Dit laatste door Hermes poëtisch ‘boze wijsheid’ genoemd.
Veel mensheidsgeschiedenis en wijsheden vulden deze avond het lokaal van de Academie. Wijsheden waarvan men kan denken: ‘Natuurlijk,’ maar toch niet altijd door eenieder in deze wereld toegepast. Goed om weer eens bewust te worden van hoe het beter – wijzer – kan in deze wereld, en hoe lang geleden de oude wijzen dat al wisten…

“Het oog kijkt naar buiten, bewustzijn naar binnen, als er geen binnen was, was er ook geen buiten.” Een inspirerende en spannende ‘reis langs de mysteriën’ werd het, naar het gelijknamige boek van Slavenburg. De historicus nam de cursisten mee van het Oude Egypte naar Carl Gustav Jung. Onderweg lazen zij in de Nagh Hammadi-geschriften, en kwamen ze ook Maria Magdalena tegen die al uitspraken deed over duisternis en onwetendheid. Cursisten maakten zo ook kennis met planeetgoden als Maan, Venus en Saturnus, en hun invloeden op de mens. En zij hoorden van de kennis van zowel het lichaam als de psyche die deel uitmaakte van de mysteriën van het oude Alexandrië en de hermetische loges daar.

Bewustzijn, het sleutelwoord van deze avond. De mens draagt de sleutel tot bewustwording in zichzelf. Een van de Hermetische definities luidt dan ook: ‘Ieder lichaam draagt een ziel, maar niet iedere ziel draagt Bewustzijn. Zij moet deze in het leven verwerven’. Een andere definitie stelt dat wie met Bewustzijn over zichzelf nadenkt, zichzelf kent, en wie zichzelf kent, het Al kent: het Al is in de mens.

Zo vlogen we langs vele mysteriën en dat benam menig cursist af en toe de adem, zo veel wijsheden als in vogelvlucht werden meegegeven. Slavenburg nam wel de tijd om de opgekomen vragen te beantwoorden en met anekdotes toe te lichten. Hij had er – net als de cursisten – duidelijk plezier in. Voor wie de reis door de hemelen nog eens wil overdoen, is er zijn boek Reis langs de mysteriën, waarin Slavenburg de gouden draad door de mensheidsgeschiedenis volgt. De deels verborgen geschiedenis van de mensheid wordt daarin, net als tijdens deze avond, een stuk minder heimelijk. De slotavond van deze serie Parels van de westerse esoterie op 5 juni is zeker ook een parel: een bezoek aan de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam, speciaal voor de cursisten.