Door Els Vegter

In tijden van haast, drukte en stress is het een weldaad om terug te kunnen vallen op een ritmische dagindeling. Rituelen helpen daarbij. De monnik Zacharias Heyes vertelt vanuit zijn ervaring in het Benedictijner klooster hoe je het leven kunt omarmen en de balans vindt. Gewoon mogen zijn zonder prestatiedruk. Een boek voor op je nachtkastje.

Zacharias Heyes leeft als monnik volgens de regel van Benedictus. In zijn betoog neemt hij ons mee in zijn dagelijkse omgang met rituelen in het klooster. Rituelen staan stil bij het bijzondere in het alledaagse. Ieder moment is heilig en kostbaar. Bidden en werken vormen volgens de monnik de ‘heelheid’ van het leven. De visie op werk is anders dan in de samenleving. Het gaat niet om geld verdienen of status. Werk wil vreugde brengen voor anderen en jezelf. Het is een kracht waarmee je de accu oplaadt. Onderbreking van werk is van belang en zorgt voor innerlijke stabiliteit. Ook hij is wel eens somber of wordt chagrijnig wakker. Dan is er het ochtendgebed dat voor orde en focus zorgt. “Ik voel die slechte stemming, maar dat is niet wie ik ben; ik laat me er niet volledig door sturen.” Heyes pleit voor ritme in de dag want orde in de dag geeft zekerheid en stabiliteit, ook buiten het klooster.

Ritme in de dag

Heyes vertaalt het kloosterleven naar het dagelijks leven door in te zoomen op ochtend, middag en avond.

De ochtend begint met reflecteren en mediteren. Heyes adviseert om te stoppen met vechten tegen de wekker. Gewoon opstaan, het liefst altijd op dezelfde tijd. Luister naar het ritme van de dag. Ga vaak de natuur in en klets niet teveel. Zwijg af en toe.

De middag is geschikt om het leven te onderbreken. Daarbij hoort de filosofische vraag: wie ben ik als ik niet meer werk of presteer? Wat is dan mijn identiteit? Ook een mooie vraag voor senioren die niet meer (kunnen) werken. De onderbreking en stilte in de middag brengt je ook weer in contact met je passies; je enthousiasme.

De avond brengt het leven tot rust. Nee, Heyes is er geen voorstander van om dan nog intensief met je telefoon bezig te zijn. Hij noemt dat ‘voortdurend in de stand-by-modus staan’ waardoor je nooit tot rust komt. In de avond gaat het om terugblikken, tevreden terugkijken, dankbaar zijn, loslaten (ook je imperfectie) en je toevertrouwen aan de slaap. Hier geeft Heyes concrete tips voor een avondritueel.

 

Het ruime hart

Heyes is geworteld in de katholieke traditie. Dat merk je aan woorden als wijwater, biecht, abt, eucharistie, ostiarius of bidden tot Maria. Voor ‘ongelovigen’ is dit boek van de Benedictijner monnik misschien wat ontoegankelijk. “Om vergiffenis vragen” zal bijvoorbeeld niet iedereen meer zo aanspreken. Ook de voorbeelden zijn wel erg kerks en bijbels. Verwacht ook geen uitgewerkte rituelen. Het is meer een voortborduren op rituelen die er al zijn zoals samen kerst vieren, de ochtendwandeling of samen zingen. Het gaat volgens Heyes om ergens bij te horen. Hij maakt weinig onderscheid tussen gewoonten, rituelen en tradities.

Heyes sluit af met ‘wees moedig’ in rituelen of afspraken met jezelf. Denk er niet teveel over na maar houd vol. Pas op langere termijn merk je dat ritme en rituelen je iets opleveren. Zijn wens voor de lezer is: “Een leven dat wild en gepassioneerd is en tegelijkertijd geordend en doelgericht.” Maar een leven in balans lijkt me juist een leven zonder extremen en uitersten dus dat ‘wilde’ kan ik niet helemaal plaatsen.

Tussendoor geeft Heyes tips om je drukke leven te onderbreken. Hij moedigt je aan de pauzeknop te vinden en af en toe alles uit je handen te laten vallen. Dat zijn mooie adviezen maar niet heel vernieuwend. Toch biedt het boek voldoende handreiking om je eigen leven tegen het licht te houden. Het ruime hart vond ik het mooiste ingrediënt. Het ruime hart is het doel voor de monnik: je hart openstellen voor de grootsheid van het leven. Met kalmte en vertrouwen het leven laten gebeuren. Dat hart wordt ruimer naarmate je verder komt op je pad. Veelbelovend!

In balans. Met rituelen tot jezelf komen | Zacharias Heyes | 2020 | Berne Media | € 16,90

 

Els Vegter (1960) schrijft en schildert. Ze werkt als beeldend kunstenaar aan haar kunstprojecten in eigen atelier. Els komt uit een vrijgemaakt-gereformeerd nest, brak met de kerk maar heeft altijd interesse gehouden in geloof,  filosofie en zingevingsvragen.