Al is het binnen de commerciële westerse manier van kerst en oud-en-nieuw vieren inmiddels ver te zoeken, van oorsprong markeren de dagen tussen de winterzonnewende en de tweede week van januari een periode van inkeer en contemplatie.
Binnen het Christendom werd dit oude gebruik geadopteerd als ‘de 12 heilige nachten’ beginnend op kerstavond en eindigend op 6 januari, driekoningen. Nog verder terug in de tijd, bij de oorspronkelijke natuurvolken, hadden de donkere dagen rond de jaarwisseling alles te maken met het verschil van ritme tussen de Maan en de Zon.

Terwijl de aarde er 365 dagen (en ietsje langer) over doet om rond de zon te draaien, gaat de maan door 12 cycli heen die in totaal slechts 354 dagen van het zonnejaar in beslag nemen.
Dit verschil van 12 dagen was voor onze verre voorouders op het noordelijk halfrond hét moment om geheel in samenhang met hun verstilde natuurlijke habitat, ook zelf in retraite te gaan en enerzijds terug te blikken op wat het jaar gebracht had; anderzijds om zich voor te bereiden op het potentieel en de kansen die in het nieuwe jaar verborgen zitten.

In zekere zin leven deze gebruiken nog steeds voort binnen onze huidige cultuur, denk maar aan het maken van goede voornemens, het terugkijken op het oude jaar en het brengen van extra licht in de duisternis. De momenten van ware zelfbespiegeling schieten er alleen soms een beetje bij in tijdens de logistiek van de kerstinkopen.
Wat is er voor nodig om de oude gebruiken in ere te herstellen? Onderstaande tekst werpt daar een midwinterlichtje op.

De 12 heilige nachten volgens Bastiaan Baan

In December ’22 bezocht ik in het Elizabeth Vreedehuis een door het studiecentrum van de antroposofie in Den Haag georganiseerde bijeenkomst waar docent, auteur en geestelijke Bastiaan Baan een voordracht hield over het ritueel van de 12 heilige nachten zoals hij dit zelf al 40 jaar beoefent.
Ik heb de vrijheid genomen het 5-stappenplan dat uit de lezing naar voren kwam te vertalen naar wat ik er zelf in herkende.
Al wat nodig is, is een paar vel papier, een pen en de tijd en rust om tot jezelf te komen, wat al een cadeautje op zich is.

Stap 1: Trek in het midden van een vel papier een verticale streep.

• Aan de linkerkant van de streep beschrijf je gedurende 12 dagen de dingen op die je in het afgelopen jaar zijn ‘overkomen’ en geeft daar met een paar trefwoorden geheel naar eigen inzicht betekenis aan.
• Aan de rechterkant van de streep geef je een beschrijving van de dingen waar je vanuit jezelf actie in hebt gecreëerd; gebeurtenissen die je in gang hebt gezet of uitgenodigd in je leven.

Dus links: Wat is mij overkomen of viel mij toe?
En rechts: Wat heb ik zelf uitgenodigd, geïnitieerd en gecreëerd? Wat heb ik gedaan met wat mij toeviel?
Bastiaan Baan omschreef het als:

“Staan op een heuvel en vanaf die plek kijken naar het dal

waarin je herinneringen van het afgelopen jaar zich aandienen.”

Stap 2: Bestudeer in linker en rechter rij afzonderlijk, maar ook in relatie tot elkaar, welke rode draden erdoorheen lopen en welke verbanden er zijn en leg eventueel waarneming vast in trefwoorden, een tekening, gedicht of andere uitingsvorm.

Stap 3: Leg de herinneringen, inzichten en beschouwingen die gedurende deze 12 dagen loskomen en op papier zijn gezet ‘onder je kussen’, ofwel ‘ga er een nachtje over slapen’.
Laat je droomwereld meekijken naar de rijen dingen die me overkomen zijn en acties die ik ondernomen heb. Dromen hebben altijd een totaal andere, soms verassende invalshoek op wat een gebeurtenis gebracht heeft. In de woorden van Bastiaan Baan:

“Hou naast een dagboek ook een nachtboek bij”.

Stap 4: Huiswerk voor volgend jaar. Met het steeds verder doordringen in ‘the story of your life’ en de reacties die dat bij je oproept, roep je ook vragen op. Wat wil ik volgend jaar anders? Welke actie ga ik daarvoor ondernemen?
Wat zich in je leven afspeelt, is wellicht onvoorspelbaar en onbeheersbaar maar in hoe je uiteindelijk met wat zich afspeelt omgaat, heeft elk mens vrijheid van keus.

Stap 5: Geef jezelf sleutelwoorden.
Life is what happens while you’re making plans. Het leven is wat zich afspeelt terwijl je er plannen voor maakt. Je kan van alles verzinnen, verwachten en goede voornemens maken, maar ook die kunnen in het rumoer van de dagelijkse logistiek weer anders worden. Waar het op neerkomt zijn de innerlijke intenties. Wat zijn je basisvoorwaarden? Vanuit welke intentie, vanuit welk ‘ik’ of welke ‘ikken’ wil je je leven ervaren? Waar gaat het in essentie over? Welke rol spelen deze sleutelbegrippen en hoe zijn ze toepasbaar in de dagelijkse gang van zaken? Welke kernkwaliteiten waarvan je weet dat je ze in je hebt, spelen een rol in de Uitdagingen, Inzichten, Gaven en Hulpbronnen die deel uitmaken van je levensreis? Hoe en wanneer pas je deze sleutelbegrippen toe als ankers om op terug te vallen wanneer je het gevoel hebt enigszins van jezelf af te dwalen of ‘de draad kwijt te zijn’? Neem de tijd voor dit herinneren, bezinnen en beschouwen en laat alle delen van wie jij bent daar onderdeel van zijn. Wat kan je je voorstellen bij wat je waarneemt? Wat neem je intuïtief waar? Wat inspireert je?

Een esoterisch algoritme

Heb vooral geen oordeel bij het nemen van 5 bovenstaande stappen over wat is geweest of nog te gebeuren staat. Kijk er met liefdevolle aandacht naar. Omarm het, ook – of misschien zelfs wel juist – wanneer het lastige associaties oproept. Niemand anders dan jij ziet wat jij ziet met dit innerlijk weten en juist door de imaginaties, intuïties en inspiraties toe te laten maak je ruimte voor verandering, vergeving of acceptatie voor wat het is, al waar dat nodig is.

In de traditie van de Nul-kaart van de Nan Yar Tarot, de Verteller, doe je dit zonder oordeel; je ervaringen en initiatieven in ogenschouw nemend zodat je er met open vizier van mag leren. De manier waarop je naar jezelf en datgene wat zich in je leven afspeelt kijkt, creëert een algoritme in je manier van denken. Wie denkt geen kans te maken op iets moois, ervaart het leven op een andere manier dan iemand die oog heeft voor en dankbaar is voor wat er wél is. Je levenshouding is van onschatbare waarde voor het verloop van de reis.

Een 12 heilige dagen Nan Yar – Wie Ben Ik dag (en nacht) boekje

Als inspiratiesteuntje in de rug gebruik ik bij het contemplatieplan 7 stappen met de Nan Yar Wie ben Ik kaarten, door gedurende 12 dagen elke ochtend een kaart te trekken en me door wat een kaart weerspiegelt te laten inspireren en te observeren wat in mij leeft, ondertussen zoekend naar de rode draad om daar vervolgens zoveel mogelijk zonder oordeel een innerlijke beschrijving van te creëren:

“Kijken naar het schilderij zonder er iets van te vinden”

 De 7 stappen met de Nan Yar kaarten: 

• Trek gedurende de 12 dagen vanaf de winterzonnewende (dit jaar op 22 December) tot en met 2 Januari elke dag een kaart.
• Schrijf in een daartoe aangewezen ’12 dagen contemplatieboekje’ elke keer dat je een nieuwe kaart trekt de datum en locatie, wanneer en waar je welke kaart getrokken hebt en schets in trefwoorden welke betekenis het Archetype, Getal en de Kleur (Uitdagingen, Inzichten, Gaven en Hulpbronnen) voor je heeft. Wees daarin mild voor jezelf en anderen die mogelijk een rol spelen in je associaties.
• Plaats de getrokken kaart met het contemplatieboekje op een plek waar je gedurende de dag zo nu en dan ‘toevallig’ langskomt en observeer elke keer weer welke herinneringen, inzichten of beschouwingen de kaart bij je oproept en voeg eventuele sleutelwoorden toe. In mijn ervaring blijft datgene wat mij toebehoort bij me hangen, maar het is het toch wel handig daar een aantekening van te maken.
• Stel jezelf de vraag welke gebeurtenissen je zijn toegevallen en welke je zelf in gang hebt gezet, wederom met zo min mogelijk oordeel.
• Beschrijf ook wat je lichaam te vertellen had of heeft over de dingen die je overkomen zijn of de dingen die je hebt geïnitieerd. Wat voelde je? Waar zat je adem? Hoe ‘strak gespannen’ of ontspannen was je tijdens bepaalde ervaringen.
• Neem aan het eind van je dag, voor het slapen gaan wat tijd voor jezelf, al is het maar een paar minuutjes, zonder televisie, telefoon of computer. Steek er een kaarsje bij aan of een klein lampje. Zorg dat je comfortabel en warm zit en gebruik lekker ouderwets pen en het papier waar je eerder je trefwoorden op hebt geschreven, terwijl je terugblikt op wat je die dag aan herinneringen, bezinning en beschouwingen verzameld hebt. Wees daarin mild voor jezelf en neutraal. Waar ben je dankbaar voor? Waar hebben je trefwoorden je bewust van gemaakt? Doe geen andere dingen meer na dit einde-dagritueel voor je gaat slapen en blijf met je gedachten bij je beschouwingen wanneer je gaat slapen.
• Neem na het slapen tijdens het wakker worden even bewust de tijd om je te herinneren of je hebt gedroomd en beschrijf dat in een paar (tref) woorden en/of noteer bepaalde patronen die je van jezelf herkent.

Door de communicatie met de meerdere lagen van wie je bent zijn de Nan Yar kaarten zowel instrument, gids als inspiratiebron.

Met alle goede wensen voor een tevreden kersttijd en een creatief 2024

Ingrid Schippers