Op zoek naar inspiratie voor mijn kersttoespraak vraag ik tijdens onze tweewekelijkse Zoom-ontmoeting over social media aan Annelies en Liselore: ‘Wat betekent kerst eigenlijk voor jullie?’ Ik ben vooral benieuwd naar de reactie van Liselore. In oktober droeg zij namelijk tijdens een van onze Zoom-meetings een brandweerrode trui waarop in schreeuwende hoofdletters de opdruk ‘IK.HAAT.KERST.’ te lezen was.

Liselore’s reactie op mijn vraag is dan ook niet verrassend: “O, vréselijk!”, zegt ze hartgrondig. Annelies valt haar gretig bij. Haar aversie voor kerst bereikt elk jaar op 6 december een twijfelachtig hoogtepunt zodra Sky Radio traditioneel van start gaat met de herhaling van de jaarlijkse kerst-playlist.

“Bovendien”, zo vragen zij zich af, “wat is de waarde van de ‘kerstgedachte’ – vrede in de wereld, aandacht voor familie, vrienden en natuurlijk ‘mensen die het minder goed hebben’ – wanneer we de commercieel verwrongen en uitgemolken kerstboodschap die via de media over ons wordt uitgestort, slechts twee dagen per jaar bijna verplicht in de praktijk moeten brengen?” Ze vinden het een verdrietige gedachte dat we de overgebleven 363 dagen de kerstgedachte zonder nadenken weer laten varen.

Ik laat de dames eerst even uitrazen en vraag: “Is er meer dan dat?” Het gesprek kantelt. Liselore haalt bijzondere herinneringen op aan haar grootouders en hoe fijn het was dat zij jaarlijks met kerst samen konden zijn. Ook Annelies denkt met warme gevoelens terug aan de moeite die haar moeder elk jaar deed om er een mooi familiefeest van te maken.

Het gesprek inspireert me. De reactie van Liselore en Annelies heeft een buitenkant en een binnenkant. De buitenkant gaat over wat kerst voor hen betekent onder invloed van de omstandigheden, de buitenwereld. De binnenkant gaat over wat het voor diepere, emotionele betekenis voor hen heeft.

Op die manier kunnen we ook terugblikken op 2020. De buitenkant van ons verhaal wordt duidelijk beïnvloed door de ontwikkelingen rondom corona. Daar vinden we allemaal wat van, we gaan er elk op ons eigen manier mee om maar het kleurt onze ervaring. Zo is ‘negatief’ – in de zin van een negatieve testuitslag – het meest positieve woord van 2020 geworden.

De binnenkant van ons verhaal, dus hoe dit alles ons op een dieper niveau heeft geraakt, is echter een emotioneel verhaal van persoonlijk contact en verbondenheid. De behoefte daaraan, en zeker het gebrek. De onschatbare waarde van verbinding is ons nóg duidelijker geworden. Bij de Academie hebben we daarom steeds naar manieren gezocht om elkaar te blijven ontmoeten, inspireren en verrijken. Daar heeft iedereen zo zijn steentje aan bijgedragen. Die verbondenheid voel ik nog steeds. Het roept een enorme dankbaarheid in mij op dat ik onderdeel mag zijn van zo’n fantastische groep studenten, collega’s, docenten en bestuursleden.

Mijn kersttoespraak stond vorige week daarom in het teken van het binnen- en buitenverhaal. Ook ons bestuurslid Rina deelde in haar toespraak een prachtig binnen- en buitenverhaal over haar verblijf tijdens oud en nieuw enkele jaren geleden in een vluchtelingenkamp op Lesbos. Het was een sobere jaarwisseling zonder vuurwerk, hapjes en drankjes. De vluchtelingen spraken elkaars taal amper maar voelden zich diep verbonden met elkaar door de muziek die ze samen maakten. Het werd de mooiste jaarwisseling die Rina ooit beleefde, ondanks de benarde omstandigheden.

Laten we dit jaar daarom niet alleen afronden met het buitenverhaal, maar ook met een binnenverhaal. Ik wens je ondanks het soms moeilijke buitenverhaal daarom een heel bijzonder en rijk binnenverhaal toe, waaraan je nog lang met warmte terug kunt denken.

Over Ellen van Son

Ellen van Son is als directeur van de Academie voor Geesteswetenschappen tot haar eigen verrassing weer in de schoolbanken terecht gekomen. En wel in die van de terugkomklas voor de beroepsopleiding van Geestelijk Begeleider, onlangs erkend door Stichting Kwaliteitsregister Geestelijke Verzorgers (SKGV). Oud-studenten komen dit studiejaar terug om via een op maat gemaakt onderwijsprogramma alsnog dit erkende diploma te halen.