Door Els Vegter

Miny Potze geeft zicht op onze levensreis aan de hand van sprookjes over de schaduw. Alleen door bewustwording en aanvaarding van het leven kan een mens in vrede oud worden. Ze nodigt de lezer uit om dit proces actief in te gaan.

Schaduw en licht

Wijsheid komt niet met de jaren. Zoveel is duidelijk als je dit boek hebt gelezen. Het is hard werken. ‘Werken’ met een knipoog want het komt neer op loslaten, terugkijken, reflecteren en aanvaarden. Ook de minder mooie dingen in je leven mogen gezien en omarmd worden. Soms zijn er onuitgewerkte zaken uit de jeugd of kindertijd die opnieuw beleefd moeten worden om ze te verwerken en los te laten. Potze geeft daarvan een treffend voorbeeld over hoe zij en een collega voortdurende de strijd met elkaar aangingen. Pas na haar pensioen kon ze dit rechtzetten. Ze kreeg daar de kans voor en greep die ook op het juiste moment. Dit noemt zij de schaduw onder ogen zien om het licht te ontdekken.

Vergeving speelt een belangrijke rol in de laatste fase van het leven. Wie niet kan vergeven en aanvaarden dreigt een zuurpruim of zeurkous te worden en valt ten prooi aan verbittering. Als het ik en het ego bij het ouder worden minder belangrijk worden, kan er ruimte komen voor ‘Uw wil geschiedde’ of een eenheidservaring waarbij je even opgetild wordt. Maar dat gaat niet vanzelf. Potze schrijft maar daagt de lezer ook uit om te gaan schrijven. Schrijven over je leven, je biografie kan namelijk een belangrijk hulpmiddel zijn om je leven te aanvaarden.

Sprookjes

Potze illustreert de levensreis met het beeld van het Duikbootmodel. Ons lichaam en onze prestaties volgen een curve die zijn hoogtepunt bereikt rond het 40e levensjaar. Dit is de buitenkant. Parallel loopt de binnenkant met de geestelijke ontwikkeling. Die curve zit onder water en bestrijkt het pad van de ziel en het ego. Hier behandelt Potze de begrippen ego-integriteit en ego-transcendentie. Ook het begrip generativiteit legt ze uit; leven met de volgende en de vorige generatie. Soms wordt je moeder (mantelzorger) voor je eigen moeder. In deze fase komt ruimte voor onze zachte kant, liefde, lichtheid en compassie. De laatste levensfase illustreert Miny Potze aan de hand van sprookjes en de reis van de held. De held staat voor uitdagingen, ontmoet weerstand, heeft helpers en doorstaat beproevingen. Uiteindelijk vindt de held zijn bestemming maar vaak pas nadat hij de schaduw onder ogen is gekomen. Zijn kijk op de wereld is veranderd en hij gaat gelouterd verder. Zo moet de ouder wordende mens leren zien wie hij of zij werkelijk is. Pas dan kun je het leven leiden zoals het is bedoeld.

Potze onderbreekt haar relaas regelmatig met verhalen, interviews en sprookjes. Dat zijn soms wat lange lappen tekst waardoor de vaart uit het verhaal gaat en de lezer steeds moet schakelen. Potze verklaart de sprookjes en boort verschillende lagen aan. Het eerste niveau zit op de laag van het kindersprookje maar het diepere niveau raakt de ziel. Zo laat de auteur ons sprookjes opnieuw beleven. Fysiek gezien is het leven na het vijftigste levensjaar een tijd van verlies, maar vanuit het oogpunt van de ziel kan het een tijd van groei zijn om gewoon te mogen zijn. Het willen en streven mag de oudere mens loslaten.

Diplomaverbranding

Terugkijken op je leven kun je ook samen doen met een vriendin. Door naar elkaar te luisteren zonder adviezen te geven en zogeheten ‘wekkende’ vragen te stellen kun je bijdragen aan het proces van verdieping bij de ander. Opruimen hoort ook bij de jaren na je pensioen. Dat kan zijn: kleiner wonen, spullen wegdoen, bezit verminderen, boeken doorgeven en je papieren opschonen. Wat heb je uiteindelijk aan diploma’s en papieren na je pensioen? Potze bedacht er een mooie ceremonie voor. Samen met haar vriendinnen verzamelt ze haar diploma’s en steekt de fik erin. Een dapper en sterk ritueel waar ze best wat meer woorden aan had mogen wijden maar waar ze in vijf regels mee klaar is.

Volgens sjamaanse traditie is het uitspreken van dankbaarheid naar ouders en het leven een waardevol element. Miny Potze vindt haar leven in haar tachtigste levensjaar nog zeker niet voltooid. “Iedere dag doen zich weer momenten voor waaruit ontwikkelpunten naar voren komen.” Zo inspireert ze de lezer tot bewust en vredig ouder worden.

In het licht van de schaduw – zicht op onze levensreis | Miny Potze | Uitgeverij van Warven | Kampen | € 17,50

Els Vegter (1960) schrijft en schildert. Ze werkt als beeldend kunstenaar aan haar kunstprojecten in eigen atelier. Els komt uit een vrijgemaakt-gereformeerd nest, brak met de kerk maar heeft altijd interesse gehouden in geloof, filosofie en zingevingsvragen.