De nieuwsbrief van 7 november begint met een reflectie van Jeanette Krijnen:

We bewegen richting de 11de van de 11de, het officiële begin van het carnavalsseizoen. Historisch was dit het moment waarop gemeenschappen zich voorbereidden op de donkere wintermaanden. Carnaval draagt in zich een diep ritueel: het loslaten van rollen, status, zorgen, zelfs van het ego. Het masker dat opgezet wordt, maakt het mogelijk het masker af te leggen.

Loslaten. Het klinkt bevrijdend, maar voor velen voelt het vooral bedreigend. Ruim de helft van de jongvolwassenen tussen 16 en 25 jaar voelt zich enigszins tot sterk eenzaam. Slechts de helft van hen beoordeelt de eigen mentale gezondheid als goed. Achter deze cijfers schuilen verhalen van verlorenheid, van mensen die hun masker niet durven loslaten.

In de indringende EO-serie ‘Verloren Jongeren’ zien we vier jongvolwassenen die na jaren jeugdzorg op hun achttiende plotseling op zichzelf zijn aangewezen. Ontheemd, verdwaald, zonder thuis. Bekijk de serie hier. De serie toont hoe nabijheid zonder oordeel ruimte maakt voor verbinding, en wat ons vak steeds urgenter maakt voor deze groeiende groep jongeren.

Want wat gebeurt er wanneer mensen getuige zijn van uitsluiting of onrecht? Of wanneer ze zelf verlies ervaren? Dan ontstaat wat onderzoekers ‘moral injury’ noemen: een diepe wond in iemands morele integriteit. Het toekijken naar wat er in de wereld plaatsvindt brengt morele pijn, niet pathologisch, maar als teken van empathie en verbondenheid. Die pijn maakt ons menselijk. En ze vraagt om iemand die het hart kan hoeden, niet met antwoorden maar met aanwezigheid.

Dat is precies wat geestelijk begeleiders leren: het loslaten van de drang om te repareren, om antwoorden te hebben. Ze leren onvoorwaardelijk nabij te zijn. Luisteren zonder oordeel. Ruimte bieden voor verhalen die geen directe oplossing vragen, maar erkenning.

En die nabijheid wordt steeds meer erkend. De Centra voor Levensvragen brengen geestelijke begeleiding naar de keukentafel. De subsidie die dit mogelijk maakt loopt tot 2027; als beroepsveld maken we ons sterk voor voortzetting daarna. Daarnaast zijn er initiatieven om naast de POH-GGZ geestelijke begeleiding in te zetten. Er tekenen zich verschuivingen van ‘behandelen’ naar ruimte voor een ‘zinvol leven met’.

Want daar, in die verschuiving van overleven naar leven, van doen naar betekenis, ligt de toekomst van ons vak. Laten we met elkaar om ons heen blijven kijken, onze maskers afzetten, en de moed hebben elkaars harten te hoeden.

Met warme groet,

Jeanette Krijnen

Voor verdieping: “Moral Injury, Spiritual Care and the Role of Chaplains” (Journal of Religion and Health, 2016) toont hoe essentieel de mentaal-spirituele aspecten zijn bij moral injury.