Schrijver en mysticus Wim Jansen legt een jaar lang zijn leven met God vast. Hij doet dat in dagboekfragmenten en noemt het ‘een ervaring met God tussen de potten en pannen’. Het jaar waarover hij schrijft speelt rond de coronacrisis, de stikstofcrisis en uiteindelijk zijn persoonlijke gezondheidscrisis. Zo wordt het verhaal behoorlijk uitgetild boven die potten en pannen.

Designer van het heelal

Jansen is emiritus predikant en heeft lang in Zeeland gewerkt. Bespiegelingen hierover komen terug in de verhalen. Zijn leven is niet over rozen gegaan. Hij is depressief geweest en had twee hartinfarcten. Juist na dat laatste hartinfarct begon het verlangen naar God te groeien. Hij vindt inspiratie bij Rumi en troost in Spinoza die aanraadt de natuurlijke orde te respecteren en je erin te schikken. Moeilijke en pijnlijke dingen leren omarmen als een oefening in onthechting.

Voor Jansen is God niet de designer van het heelal. God is een woord voor het meest sublieme dat een mens op zijn reis naar binnen kan ontdekken en ervaren. Poëtisch gezegd: God als het zachte licht van de maan. Het woord God kan naar believen ingeruild worden voor bron, vuur of liefde. De centrale vraag is: hoe kan het dat de ene mens het idee heeft God niet te ervaren en de ander wel?

Woede en ergernis

Veel mijmeringen gaan over de (klein)kinderen van Jansen van rond de veertig. Hij maakt zich nog vaak zorgen en benoemt de navelstreng. Hij vertelt openhartig dat hij het makkelijker vindt om vader te zijn dan opa. De wereld is te wreed geworden. Bovendien lijkt de dimensie van God te ontbreken bij zijn kleinkinderen wat hij moeilijk te verkroppen vindt.

Dit is het verhaal van een oudere man van een bepaalde generatie die terugkijkt op zijn leven. In alle eerlijkheid spreekt hij uit dat hij moe is. Moe van zichzelf, maar vooral van de mensen. De mensheid die alles kapot maakt. Hij stelt zich kwetsbaar op als hij klaagt over zijn tocht langs uitgeverijen en zijn afgewezen manuscripten. Ook blikt hij terug op een woedeuitbarsting tijdens een etentje met de familie en ventileert zijn ergernissen over het internet dat niet werkt. Dat verluchtigt het geheel en maakt het herkenbaar. De dagelijkse realiteit verbindt Jansen met bespiegelingen over mystici, theologen, wetenschappers zoals Stephan Hawking die inhaken op het volle leven.

Seks en God

Soms zijn de ontboezemingen van Jansen wel erg particulier en anekdotisch. Maar er zit voldoende inspiratie en thematiek in om over door te denken, zoals bespiegelingen over het zelf, de waarnemer of erotiek. Heel bijzonder hoe een oudere mysticus zich zo vrij uitspreekt over seksualiteit in relatie tot God. Heel specifiek benoemt hij de betekenis van de clitoris. “Ik denk dat God zich het meest manifesteert in de clitoris. En nee, dat is niet ontheiligend. Integendeel. Het is juist het heiligen van het vrouwelijke liefdesorgaan dat zo vaak banaal wordt aangeduid terwijl het zo’n groot wonder is. Daar in dat specifieke op genot aangelegde orgaan, lijkt God zich ultiem te concentreren. Als zij daar liefdevol wordt aangeraakt, explodeert zij in een wolk van zinderende lijfelijke geluksgevoelens.” Seks is voor Jansen een eredienst om lichaam en liefde te vieren. 

Conclusie

Gaandeweg worden de teksten in dit spirituele dagboek van Jansen urgenter en indringender van toon. Corona rolt zijn leven binnen. Zijn ongeneeslijke ziekte bepaalt hem bij de dood en het opgaan in God en het aardse verlies. De nabijheid is in de dood dichterbij dan ooit constateert hij met Blöf. De ontwapenende eerlijkheid van deze man vind ik bewonderenswaardig. Hij stelt zich kwetsbaar op in het delen van zijn ongemak en negativiteit. In combinatie met zijn mystieke ervaringen ontstaat zo een diamant met vele kanten. Compleet en heel menselijk. Een mooi boek voor op je nachtkastje met kleurenfoto’s van Veere en Middelburg die zijn kleindochter Filou (11) heeft gemaakt tijdens hun gezamenlijke wandelingen.

Brandend verlangen | Wim Jansen | Uitgeverij Van Warven | € 19,95