Op 24 oktober 2020 werd de documentaire Waarom bleef je niet voor mij? uitgezonden. In deze documentaire laat documentairemaker Milou Gevers, die tien jaar geleden haar moeder verloor door zelfdoding, vier kinderen aan het woord die ook een ouder verloren door zelfdoding.

Docent – rouw in gezinssituaties – Tineke van Asseldonk reflecteert op deze documentaire die haar diep raakte.

Het was zelfmoord

Milou Gevers begint haar documentaire met het volgende zinnetje: “Het was zelfmoord, mama is voor de trein gesprongen.” De meeste mensen durven die vraag niet te stellen, over het hoe. Kunnen kinderen deze vraag wel aan? wordt er gedacht. Of is de werkelijkheid andersom: Durf ík deze vraag wel aan een kind te stellen?  Ook Milou zat met het dilemma of ze deze vraag wel of niet zou stellen. Maar ze merkte al snel dat de kinderen dit echt wel wilden vertellen.

Luister naar Annabel, Rebekka, Stef en Hessel die nog op de basisschool zitten als hun vaders zelfmoord plegen. Milou stelt de kinderen korte en eenvoudige vragen waarin je in alles voelt dat zowel Milou als de kinderen die ze spreekt, hetzelfde hebben meegemaakt. Leeftijd speelt geen enkele rol meer. Je wordt stil en luistert, bang dat je het moment kunt verstoren door alleen al te kijken!    

Waarom bleef je niet voor mij?

Waarom bleef je niet voor mij? Het is een vraag die iedereen stelt, maar niet altijd uitspreekt.
Een vraag waar zoveel meer in zit verscholen. Soms maakt het je boos, dan weer verdrietig en ook weleens bang. Je wereld voelt niet meer zo veilig als het ooit was. Het is dan ook niet zo gek dat je bijvoorbeeld niet graag meer alleen in je bed wilt slapen. Zo hoor je één van de kinderen zeggen: “Kan ik de piekerziekte ook krijgen of heb ik gewoon een losse pieker?” En: “Stel dat mijn hoofd ook gaat bedenken dat het zichzelf dood wil maken.”

Hoe leg je uit dat papa of mama niet kon blijven voor jou?

In mijn praktijk had ik een soortgelijk gesprek met een jonge cliënt (12 jaar) over de zelfdoding van zijn vader. Zijn vader had al eerder een poging gedaan en deze jongen had toen de vraag gesteld: “Papa, waarom wil je graag dood?” Deze vader vertelde zijn zoon het volgende: “Als ik depressief ben is het net of er een zware zwarte deken over me heengetrokken wordt en dan zie ik jullie niet meer.” Ook al was het moeilijk om te horen, het was een eerlijk antwoord van deze vader. Ook Milou stelt eerlijke en duidelijke vragen aan de kinderen. Dat is het beste wat je kunt doen, dan krijg je ook eerlijke antwoorden.

Het pad van rouw

In de documentaire zie je in de animaties een prachtig beeld van het pad van rouw: de wegwijzers, de mist, de zware zorgen, het tranendal, de boosheid en uiteindelijk het onbekende. Én het spiegelmeer waarin Milou naar zichzelf kijkt. Het is de weg, het verdwalen en weten dat je soms opnieuw in het tranendal of bij het spiegelmeer terecht zult komen, om vervolgens via onbekend terrein op weg te zijn naar een toekomst die anders gaat worden.

De opname van de letterlijke veerkracht op de trampoline laat ook zien hoe deze kinderen verdergaan. Alles mag er zijn in eenvoud en puurheid. Het gaat over erkenning en het verhaal dat vertelt mag worden. Voorbij het taboe! Milou is wat mij betreft geslaagd in haar opzet. De documentaire is een geschenk voor iedereen die erkenning zoekt en zal vinden in deze documentaire.